دارایی معوقه (Non-performing asset – NPA)، تسهیلات اعتباری است که بازگرداندن اصل و بهره‌اش برای دوره‌ای از زمان، به تعویق افتاده است.
دارایی معوقه، یک دسته‌بندی است که از سوی موسسه‌های مالی برای ارجاع به وام‌هایی به کار می‌رود که با خطر عدم بازپرداخت مواجه هستند. به محض اینکه قرض‌گیرنده برای مدت 90 روز نتواند اصل یا بهره وامش را بازپرداخت کند، وام او در زمره دارایی‌های معوقه قرار می‌گیرد. به این دلیل که دارایی‌های معوقه به بهره‌های درآمد وابسته هستند، برای موسسه‌های مالی دردسرسازند. فشار زیاد از ناحیه اقتصاد می‌تواند منجر به یک افزایش محسوس در میزان وام‌های معوقه شود و این رخداد معمولاً منجر به کاهش ارزش زیادی در دارایی می‌شود. از 31 مارس سال 2004 میلادی و با نگاهی به بهترین تجربه‌ها در جهت دستیابی به شفافیت بیشتر در بانک جهانی، تصمیم گرفته شد برای شناسایی دارایی‌های معوقه، مدت «90 روز» در نظر گرفته شود. بنابراین، یک دارایی معوقه، وام یا مساعده‌ای است که:
– با توجه به دوره زمانی بازپرداخت وام، بازپرداخت اصل و بهره‌اش بیش از 90 روز به تاخیر افتد.
– حساب شخص وام‌گیرنده، برای مدتی بیش از 90 روز «بلااستفاده» مانده باشد (چه به لحاظ صدور چک بی‌محل و چه به لحاظ پول اعتباری).
– سند خریداری‌شده و تنزیل‌شده‌ای که برای مدتی بیش از 90 روز از مهلت بازپرداختش گذشته باشد.
– اصل و بهره‌ای که بیش از دو فصل زراعی از مهلت بازپرداختش گذشته باشد اما هر یک از این دو فصل زراعی نباید بیش از نصف یک سال طول بکشند، آن هم به خاطر تخفیفی است که با اهداف کشاورزی در نظر گرفته می‌شود.
– هر مقدار مبلغ مربوط به هر حساب دیگری که از مهلت بازپرداختش بیش از 90 روز گذشته باشد.
– عدم ثبت وضعیت سهام برای سه فصل متوالی در مورد تسهیلات اعتباری پول.
– عدم نقل و انتقالات در حساب، برای مدتی بیش از 90 روز.
بانک‌ها دسته‌بندی دارایی‌های معوقه را به این دلیل نیاز دارند که سه بخش را بر پایه دوره‌ای که برای دارایی به صورت معوقه باقی مانده دنبال کنند.
1- دارایی‌های با استاندارد درجه دوم: دارایی با استاندارد درجه دوم، در زمره دارایی‌های معوقه‌ای دسته‌بندی می‌شود که از مهلت بازپرداخت‌شان نباید بیش از 12 ماه بگذرد.
2- دارایی‌های مشکوک‌الوصول: دارایی مشکوک‌الوصول دارایی است که از مهلت بازپرداختش بیش از 12 ماه گذشته باشد.
3- دارایی‌های از دست‌رفته: دارایی است که از دست رفتنش از سوی بانک، ماموران داخلی یا خارجی یا بازرسان بانک مرکزی اعلام شده باشد، اما تمام یا بخشی از مقدارش کنسل شده باشد.
دارایی با استاندارد درجه دوم، دارایی است که می‌بایست 15 درصد از ذخایر بانک را شامل شود. تمامی این دارایی‌هایی که مهلت بازپرداخت‌شان 12 ماه است و به عنوان دارایی معوقه لحاظ شدند، تحت عنوان دارایی‌های مشکوک‌الوصول نامیده می‌شوند. تمامی دارایی‌هایی که نتوانند بازیابی مجدد شوند نیز تحت عنوان دارایی‌های از دست رفته نامیده می‌شوند.
وام معوقه
وام معوقه به وامی گفته می‌شود که در بازپرداخت‌هایش مشکل به وجود می‌آید یا آنکه روند بازپرداختش مسدود می‌شود. بسیاری از وام‌ها، پس از گذشت 90 روز از مشکل‌دار شدن روند بازپرداخت‌شان، معوقه محسوب می‌شوند. اما این معوقه اعلام شدن وام، به شرایط قراردادها نیز بستگی دارد.
زمانی‌که پرداخت سود و اصل وام بیش از 90 روز به تاخیر بیفتد، یا حداقل میزان پرداختی‌های سود 90 روز تجمیع شود، وام مربوطه معوقه محسوب می‌شود.
بر اساس تعریف قانونگذاری بانکی، وام معوقه شامل موارد زیر است:
سایر مستغلاتی که مسدود شده‌اند یا حق اقامه دعوی از آنها سلب شده است.
تسهیلاتی که 90 روز یا بیشتر از زمان بازپرداخت‌شان گذشته و همچنان به آنها بهره افزوده می‌شود.
تسهیلاتی که تعهد بازپرداخت آنها پایان یافته است (مثلاً وامی که دیگر بهره‌ای به آن تعلق نمی‌گیرد و به وضعیت درآمدی وارد شده است).
منابع:
1- http://en.wikipedia.org/wiki/Non-performing_asset
2- http://en.wikipedia.org/wiki/Non-performing_loan
Hits: 0
