کسری بودجه هنگامی رخ می‌دهد که دولت (و یا هر نهاد دیگری) بیش از درآمد خود پول خرج کند. در برابر کسری بودجه، مازاد بودجه وجود دارد. به کسری بودجه انباشته شده طی چند سال بدهی دولت گفته می‌شود. تامین کسری بودجه معمولا از طریق استقراض داخلی و یا خارجی انجام می‌شود.
1. دلایل رخ دادن کسری بودجه
عدم کنترل و ساماندهی صحیح هزینه‌ها و درامد‌هایی دولت منجر به ایجاد کسری بودجه می‌شود. برای محاسبه میزان کسری بودجه در اقتصاد ایران، اختلا ف بین درآمدها و پرداخت‌های دولت اندازه گیری می‌شود. درآمد حاصل از صادرات نفت و گاز، مالیات‌ها، فروش ارز، انحصارها و مالکیت دولت، فروش کالا‌ها و خدمات، بهره دریافتی بابت وام‌های پرداختی دولت به خارج و غیره جزء درامد‌های دولت محسوب می‌شود.
2. راه‌های تامین کسری بودجه
2. 1. استقراض از نظام بانكی
تامین كسری بودجه از طریق استقراض از نظام بانكی به معنای افزایش نقدینگی و به دنبال آن افزایش نرخ تورم خواهد بود. در ایران عمده ترین راه تامین کسری بودجه، استقراض از نظام بانکی است.
2. 2. انتشار اوراق بهادار
روی آوردن دولت به چاپ و انتشار اوراق بهادار (استقراض داخلی) به معنای افزایش تقاضای دولت برای اعتبارات است كه اولین تأثیر آن در بازار پولی، افزایش نرخ بهره و به دنبال آن كاهش سرمایه گذاری بخش خصوصی است.
2. 3. استقراض از خارج از کشور
تامین كسری بودجه از طریق منابع خارجی می‌تواند منجر به كسری در حساب جاری شود.
3. کسری بودجه و تورم
آمار و ارقام نشان می‌دهد که ارتباط بین كسری بودجه و تورم برای همه كشورها یكسان نیست. برای مثال كشورهایی مانند فنلاند، فرانسه، ایتالیا و یا انگلستان با وجودی كه كسری بودجه بالایی دارند، دارای نرخ تورم بسیار پایین هستند. برعکس، در کشورهایی مثل شیلی و مكزیك در برخی سالها مازاد بودجه داشته‌اند، ولی نرخ تورم دو رقمی را تجربه كرده‌اند. در كنار این كشورها باید به كشورهایی مانند رومانی و تركیه اشاره كرد كه با وجود كسری بودجه با تورم‌های بالایی نیز مواجه بوده‌اند.
Hits: 0
