سيستم معاملاتي
سيستم معاملاتي تمام اتوماتيك بورس استانبول در اواسط نوامبر 1994 نصب شده است. فعاليتهاي معاملاتي در دو نوبت صبح و عصر انجام ميشود. سيستم معاملاتي جديد باعث افزايش قابل توجه سرعت و ظرفيت معاملات شده است. قيمت بوسيله عرضه و تقاضاي فروشندگان و خريداران بصورت حراج مشخص ميشود. خريداران و فروشندگان از طريق سيستم هاي معاملاتي مستقر در بورس (هزار ايستگاه معاملاتي) و همچنين دفاتر كارگزاريهاي مورد نظرشان(هر كارگزاري ميتواند يك ايستگاه معاملاتي در دفتر مركزي خود داشته باشد) درخواستهاي خريد و فروش خود را وارد سيستم ميكنند.
مشاركت كنندگان بازار
تنها اعضا بورس استانبول هستند كه مي توانند در اين بازار معامله كنند. در حال حاضر نرخ كارمزد ثابتي براي معاملات اوراق بهادار در بورس استانبول وجود ندارد. نرخ كارمزد بين اعضا بورس استانبول و مشتريان آنها قابل مذاكره است و بسته به حجم و توالي معاملات مي تواند از 2/0 درصد تا 1 درصد متغير باشد.
اندازه واحد انجام معاملات و انواع سفارش در بازار سهام
براي شركتهايي كه در بورس استانبول معامله مي شوند استاندارد واحد انجام معاملات يك سهم است كه ارزش اسمي آن برابر يك ليره جديد ترك مي باشد. سيستم معاملاتي اين امكان را به معامله گران مي دهد كه از انواع سفارشات ذيل استفاده كنند:
1- Limit
2- Limit Value
3- Fill or kill
4- Special Limit
5- Good till date
معامله گران مجاز هستند كه درخواستهاي خود را براي فاصله هاي زماني مختلفي وارد سيستم بكنند و درخواستهايي كه ويژگي خاصي نداشته باشند در صورت عدم معامله در پايان معاملات حذف خواهند شد. حداكثر ارزش درخواست وارد شده در سيستم مي تواند 5/1 ميليون ليره جديد ترك باشد. براي معاملات خاص مثل معاملات بلوكي كه حداقل10 درصد سهام شركت معامله مي شود شرايط ويژه اي وجود دارد. هر چند كه اين معاملات در محاسبه ازرش معاملات بازار محاسبه مي شوند اما جزء معاملات ثبت شده به حساب نمي آيند.
مقررات مربوط به نوسانات قيمت
نواسانات قيمت سهام 10 درصد و براي حق تقدم سهام نوسانات 25 درصد است. مبناي محاسبه قيمت پاياني ميانگين وزني معاملات روز معاملاتي قبل مي باشد. همچنين بهترين تقاضاي خريد و فروش، شاخص ها و تعداد سهام معامله شده در صفحه اي واقع در تالار معاملات نشان داده مي شود.
ساعات معاملاتي
بورس استانبول از روز دوشنبه تا جمعه كار ميكند و ساعات اداري بورس استانبول به شرح ذيل ميباشد:
بازارهاي سهام در بورس استانبول
1- بازار ملي (National Market)
تمام شركتهايي كه سهام آنها دراين بازار معامله ميشود بايد حاوي تمام شرايط خواسته شده در بورس استانبول باشند. اخيرا” از ميان اين شركتها، 100 شركت انتخاب شده و شاخص ملي 100 سهم بواسطه آنها محاسبه ميشود. اين شاخص اصلي ترين شاخص بازار بورس استانبول مي باشد.
تسويه اوراق بهادار معامله شده در بازار ملي از طريق بانك تسويه بورس اوراق بهادار بنام تاكاس بانك( TakasBank ) كه شركتي با مسئوليت محدود است صورت مي گيرد. اين بانك تنها واحد سپرده گذاري مركزي در تركيه است و دوره تسويه آن 2+T مي باشد.
2- بازار ملي ثانويه (Second National Market)
هدف تاسيس اين بازار ترويج معاملات سهام شركتهاي كوچك و متوسط به ثبت رسيده از تمام نقاط كشور در يك فضاي شفاف مي باشد. همچنين اين بازار شامل شركتهايي مي شود كه بطور موقتي و يا دايمي بنا به دلايلي از ليست شركتهاي معامله شونده در بازار ملي كنار گذاشته شده اند.
بنا به گفته مسئول روابط بين الملل بورس استانبول در طي ملاقاتي كه با ايشان در دسامبر2005 و در محل بورس استانبول داشتم تعداد شركتها در بورس ملي از هزار عدد هم گذشته بود و اما از آنجا كه در عرف بازار هاي بين الملل تنها شركتهايي كه معامله مي شوند جزء شركتهاي بورسی محاسبه ميشوند بسياري از شركتها از ليست بازار ملي بيرون رفته اند و الان تعداد آنها 304 شركت مي باشد كه به شرح ذيل مي باشند:
– بخش صنعت 173 شركت
– الكتريسيته، آب، بنزين 5 شركت
– ساختمان سازي و كارهاي عمومي 2 شركت
– رستوران، هتل، عمده و خرده فروشی 17 شركت
– حمل و نقل، ارتباطات و انبارداري 5 شركت
– آموزش، بهداشت، ورزش و خدمات اجتماعي 6 شركت
– موسسات مالي 86 شركت
– تكنولوژي 10 شركت
پذيرفته شدن شركتها در بازار ملي ثانويه درصورتيكه داراي شرايط لازم باشند بنا به تصميم شوراي اجرايي بورس استانبول خواهد بود.
3- بازار اقتصادي جديد (New Economy Market)
بوسيله ايجاد اين بازار به شركتهايي كه در زمينه هاي فن آوري اطلاعات، ارتباطات از راه دور، الكترونيك، اينترنت، توليد كامپيوتر، توليد نرم افزار و سخت افزارو رسانه اي فعاليت مي كنند و داراي شرايط خاص از نظر پتانسيل رشد هستند فرصت لازم داده شده است تا از طريق بورس استانبول به معاملات سهام خود اقدام كنند و سهام خود را به عموم مردم عرضه نمايند. همچنين فرصت جمع آوري سرمايه براي انجام پروژه هاي خاص اين شركتها از طريق بورس استانبول براي آنها فراهم شده است و اين به نوبه خود به گسترش بورس استانبول و توسعه بازار سرمايه تركيه كمك خواهد كرد.
4- بازار شركتهاي تحت نظر (Watch List Company Market)
هدف از تاسيس اين بازار فراهم آوردن يك بازار سازمان يافته و با نقدينگي بالا براي شركتهايي است كه تحت نظارت و رسيدگي خاصي قرار دارند. علت اين امر ميتواند افشاء ناكافي، انتشار اطلاعات متناقض و نامنظم به عموم، عدم مطابقت با مقررات و قوانين لازم و ساير دلايلي كه به منظور حفظ منافع عموم بايد رعايت شودبوده است اين بازار از 4 دسامبر 1996 آغاز به فعاليت نموده و ساعت كار آن بين 14 الي 15 ميباشد.
5- بازار عمده فروشی (Whole Sale Market)
اين بازار براي معاملات سهام با تعداد بالا در نظر گرفته شده است. در اين بازار علاوه بر سهام شركتهاي معامله شونده در بورس استانبول شركتهايي هم كه در بورس نيستند مي توانند معامله شوند. همچنين سهام هايي كه به منظور خصوصي سازي نيز عرضه مي شوند مي توانند در اين بازار معامله شوند. تسويه اوراق بهاداري كه در اين بازار معامله مي شوند نيز با بانك ” تاكاس بانك ” مي باشد.
6-فروش استقراضي و وام دهي اوراق بهادار (Short-selling & Securities Lending)
قوانين مربوط به فروش استقراضي و وام دهي و وام گيري اوراق بهادار توسط هيات بازار سرمايه تدوين مي شود. از آوريل 1993 به اعضاء مجاز بورس استانبول اين فرصت داده شده است كه در معاملات فروش استقراضي شركتهايي كه جزء شاخص 100 شركت بورس استانبول هستند وارد شوند و عمليات وام دهي و وام گيري از آگوست 1999 بر روي سهام همه شركتهاي عضو بورس استانبول مجاز می باشد.
اطلاع رساني و انتشارات
اطلاعات معاملات، اخبار روزانه بازار و آمارهاي لازم از طريق رسانه ها از جمله راديو و تلويزيون به اطلاع عموم رسانده مي شود. اطلاعات آماري از جمله اخبار مربوط به شركتها از طريق انتشارات دوره اي كه بصورت روزانه، هفتگي و ماهانه و به دو زبان انگليسي و تركي منتشر مي شود در اختيار علاقه مندان قرار داده می شود . كتاب سال شركتها، انتشارات مربوط به معرفي بورس استانبول، نوارهاي ويدئويي به زبان انگليسي، فرانسه و ژاپني از جمله ديگر مواردي است كه تهيه مي شوند.
الزامات گزارش دهي و نظارت
شركتهاي عضو بورس استانبول ملزم به ارايه گزارشهاي دوره اي بر طبق درخواست هيات مديره بازار سرمايه به بورس استانبول هستند. گزارشهاي 6 ماهه و يك ساله بايد توسط حسابرسان مستقل رسيدگي شده باشند. همچنين شركتها ملزم به رعايت الزامات مشخص شده افشاگري وارايه گزارشات مربوطه مي باشند.
دپارتمان نظارت و متخصصان تالار معاملات ، معاملات روزانه را تحت نظر دارند تا هرگونه حركات غير معمول قيمت ها، حجم معاملات، اقدامات غير قانوني، دستكاري در معاملات، معاملات با اطلاعات محرمانه و فعاليتهاي مصنوعي بازارسازي را تشخيص و برخورد كنند. در كنار سيستم نظارت كامپيوتري، بورس استانبول از منابع مختلف خبري اطلاعات مربوط به مسائل مديريتي و غير قانوني شركتهاي معامله شونده در بورس را جمع آوری و بررسي مي كند و در صورت تشخيص هرگونه مورد مشكوك، اخبار و مدارك مربوطه را به رئيس هيات اجرايي بورس استانبول گزارش مي كند.
Hits: 0
