تعاونی های اعتباری در جهان

تعاونی های اعتباری در جهان به عنوان یکی از موثرترین ابزار توسعه جوامع جهانی و بزرگ ترین شبکه توزیع اعتبارات خرد در جهان محسوب می شوند. این تعاونی ها از اصول بین المللی تعاون پیروی می کنند و به نام های مختلف ذیل نامیده می شوند؛

اتحادیه اعتباری

تعاونی اعتباری

تعاونی پس انداز و وام

تعاونی پس انداز و اعتبار.

تعاونی ها/ اتحادیه های اعتباری موسسات مالی هستند که اعضای آنها صاحبان اصلی اتحادیه هستند. ابتکار ایجاد تعاونی های اعتباری از سال ۱۸۴۵ شروع شد و بنیانگذاران این فکر آقایان فردریش ویلهلم رایف هایزن، ویلهلم هاس و هرمن شوئیتس دلیچ هستند.

سابقه فعالیت رسمی تعاونی های اعتباری در جهان از سال ۱۸۶۴ با تشکیل «تعاونی پس انداز و وام» توسط فردریش ویلهلم رایف هایزن شروع شد.

این تعاونی ها به دلیل دارا بودن ماهیت مردمی و کارگشایی و نقشی که در ارتقای سطح معیشتی اعضای خود داشتند به سرعت مورد اقبال عمومی قرار گرفتند.

اساس این تعاونی ها برخودیاری و همیاری است. تعاونی های اعتباری از استقلال و خودگردانی برخوردارند و تابع قوانین و مقررات مربوط به بخش تعاون کشور حوزه فعالیت هستند و در عین حال تابع اصول ۹ گانه بین المللی اتحادیه ها / تعاونی های اعتباری هستند. اصول مذکور توسط شورای جهانی اتحادیه های اعتباری تدوین و منتشر شده است.

این اصول شامل مالکیت اعضا، کنترل دموکراتیک، هر عضو یک رای، دارا بودن هویت تعاونی، نه فقط برای سودآوری، احساس تعهد به خدمات، مدیران داوطلب، آموزش اعضا و مسوولیت اجتماعی است. برخی از سازمان های جهانی مستقل حامی اتحادیه های تعاونی اعتباری در جهان عبارتند از؛ شورای جهانی اتحادیه های اعتباری (WOCCU)، انجمن بین المللی بانکداری تعاونی ICBA))، کنفدراسیون های منطقه یی اتحادیه های اعتباری، اتحادیه بین المللی رایف هایزن IRU)) و رابو بانک (هلند).

هدف اصلی این سازمان ها وحدت جهانی و ایجاد تعاونی های اعتباری کیفی و پایدار در جهان به عنوان ابزار توسعه اقتصادی اجتماعی جوامع جهانی است. سازمان های فوق همگی اعضا و زیرمجموعه اتحادیه بین المللی تعاونی هستند. اتحادیه بین المللی تعاون عالی ترین مشاور سازمانی سازمان ملل متحد است.

ارائه خدمات فنی، آموزشی، حمایت های مالی و تدوین روش های کنترل استاندارد تعاونی های اعتباری و همکاری در راه اندازی نهضت های تعاونی اعتباری در پنج قاره جهان و آماده سازی اعضا و آموزش پرسنل برای حضور مثبت در مدیریت کیفی تعاونی ها از جمله اهداف این سازمان ها است.

طبق آخرین آمار منتشر شده از سوی شورای جهانی اتحادیه های اعتباری (اول سپتامبر ۲۰۰۸) در حال حاضر ۴۹ هزار اتحادیه های اعتباری با بیش از ۱۷۷ میلیون نفر عضو در ۹۶ کشور جهان عضو اصلی این شورا بوده و تعاونی های اعتباری و اتحادیه های اعتباری ملی و منطقه یی در ۷۳ کشور جهان نیز در زمره اعضای وابسته این شورا هستند.

هم اکنون شورای جهانی اتحادیه های اعتباری دست اندرکار اجرای ۱۸ پروژه کمک های فنی برای تقویت اتحادیه های اعتباری در ۱۶ کشور جهان است. از جمله برنامه های فنی در دست اجرای WOCCU می توان به توسعه و تقویت اتحادیه های اعتباری کشورهای امریکای لاتین، روسیه، لهستان و کشورهای آفریقایی اشاره کرد.

کنفدراسیون های منطقه یی اتحادیه اعتباری در قاره های جهان نیز از فعالیت بسیار مطلوبی برخوردارند که قوی ترین و معروف ترین آنها کنفدراسیون آسیایی اتحادیه های اعتباری؛

The Association of Asia Confederation of Caedit Unions (ACCU) است.

ACCU در ۲۸ آوریل ۱۹۷۱ در منطقه هندوچین تاسیس شد و هم اکنون ۴۶۱۷۶ فدراسیون ملی تعاونی های اعتباری در ۲۳ کشور آسیا و اقیانوسیه عضو این کنفدراسیون هستند که به ۹/۳۴ میلیون نفر در منطقه آسیا پاسیفیک خدمات مالی و اعتباری ارائه می کنند. ACCU با همکاری سازمان های عضو خود عمدتاً خدمات آموزشی و آخرین ابزارهای استاندارد مالی و اجرایی را در جهت ارتقای کیفی تعاونی های اعتباری در کشورهای منطقه یی آسیا به مورد اجرا می گذارد و با تشکیل دوره های آموزشی و گردهمایی های تعاونی موجبات ایجاد ارتباط و تعامل بین تعاونی ها را فراهم می آورد. این کنفدراسیون عضو رسمی و مشاور اتحادیه بین المللی تعاون ICA)) است.

اتحادیه ها/ تعاونی های اعتباری در حال حاضر بالاترین شبکه توزیع اعتبارات خرد در جهان هستند. نظر به اینکه سال ۲۰۰۵ از سوی سازمان ملل متحد به عنوان سال جهانی اعتبارات خرد نامگذاری شده بود، تعاونی های اعتباری رسالت عظیمی را در جهت فقرزدایی از جوامع جهانی برعهده گرفتند. قرار است طبق یک برنامه پیش بینی شده و طی یک طرح جهانی تا سال ۲۰۱۵ از طریق توسعه برنامه های فقرزدایی که از ابتکارات سازمان های رهبری تعاونی های اعتباری جهان است، امکان دسترسی بیش از یک میلیارد نفر از جمعیت کل جهان به اعتبارات خرد توسط بخش تعاون فراهم شود و از این طریق اهداف توسعه هزاره سوم تحقق یابد.

در زمینه اجرای طرح های اعتبارات خرد، کنفدراسیون آسیایی اتحادیه های اعتباری به یاری اعضای خود با اجرای طرح های ابتکاری اعتبارات خرد بالاترین موفقیت را نسبت به سایر قاره های جهان کسب کرده و با ایجاد امکان دسترسی بیش از پنج میلیون نفر از افراد کم درآمد جوامع آسیایی که درآمد روزانه آنان کمتر از یک دلار است، سهمی موثر در توسعه جوامع آسیایی داشته است.

به نقل از اتحادیه بین المللی تعاون هم اکنون یک میلیارد نفر از مجموع شش میلیارد نفر جمعیت جهان یعنی ۱۵ درصد کل جمعیت جهان عضو تعاونی ها هستند. حال آنکه به استناد آمار منتشره از سوی وزارت تعاون جمهوری اسلامی ایران (۱۳۸۷)، ۳۰ درصد جمعیت ایران یعنی ۲۳ میلیون نفر عضو تعاونی ها هستند و در نتیجه می توان گفت اعضای تعاونی در ایران از حد نرمال جهانی بالاتر است.

در ایران تا تاریخ اول شهریورماه ۱۳۸۷ قریب به ۱۹۰۰ تعاونی اعتباری در حال فعالیت هستند. آمارهای اولیه نشان می دهد افزون بر پنج میلیون نفر از خدمات مالی و اعتباری تعاونی های اعتباری به طور مستقیم برخوردار هستند.

از جمله کشورهای موفق جهان در زمینه تعاونی های اعتباری کشور کانادا است که معادل یک سوم جمعیت آن عضو تعاونی های اعتباری هستند و پنج بانک تعاونی با فعالیت فراگیر در درون این نهضت جای دارند. این موفقیت در سایه قانونمندی قوی و تدوین مقررات دقیق و صحیح کسب شده است. تعاونی های اعتباری کانادا تحت قانون تراست ها و اتحادیه های اعتباری کلیه خدمات مالی و اعتباری نوین را همانند بانک های معتبر کشور به اعضا ارائه کرده و از اعتبار و اعتماد ویژه یی در کشور برخوردارند.

از دیگر نمونه های موفق نهضت های تعاونی در جهان می توان از کشورهای ایرلند، استرالیا، ایالات متحده امریکا و کره جنوبی نام برد و در سطح آسیا کشورهای تایلند، هند، مالزی، فیلیپین و چین قابل ذکر هستند. از جمله نهضت های رو به رشد تعاونی های اعتباری در جهان کشورهای حوزه اروپای شرقی، آسیای مرکزی و خاورمیانه است. هم اکنون فدراسیون روسیه حرکت مثبت و رو به رشدی را در جهت هدایت نهضت تعاونی های اعتباری در این کشور آغاز کرده است. در ایران تعاونی اعتباری مولی الموحدین(ع) تنها تعاونی اعتباری عضو اتحادیه بین المللی تعاون است. سه تعاونی ایرانی نیز اعضای وابسته کنفدراسیون آسیایی اتحادیه اعتباری ACCU هستند.

عضویت تعاونی اعتباری مولی الموحدین در ژانویه ۲۰۰۸ به تصویب شورای جهانی اتحادیه های اعتباری رسیده است. لیکن به دلیل تحمیل تحریم های اقتصادی از سوی ایالات متحده امریکا و اعمال فشار بر شورای جهانی اتحادیه های اعتباری ابلاغ رسمی آن به تعویق افتاده است که این موضوع مغایر اصول و مفاهیم بین المللی تعاون بوده و موضوع از سوی WOCCU در دست بازبینی است.

منابع

۱ تاریخچه رایف رایزن از انتشارات کنفدراسیون آسیایی اتحادیه های اعتباری

۲ اصول اتحادیه اعتباری و انتشارات شورای جهانی اتحادیه اعتباری

۳ مطالب منتشره در کارگاه های آموزشی ACCU و کنگره شرق اروپا، اتحادیه های اعتباری، مسکو ۲۰۰۷، رومانی ۲۰۰۸

طاهره فرخی

کارشناس تعاون و مشاور امور بین الملل تعاونی

روزنامه اعتماد ( www.etemaad.ir )

Hits: 0