حدود یک سال از شورش های خیابانی بلفاست در ماه دسامبر سال گذشته میگذرد که دلیل آن جنبشی برای پایان دادن به دوران اهتزاز بیرق اتحادیه انگلیس (Union Jack flag) بر فراز تالار شهر بلفاست بوده است. این شورش شدید به مدت دو ماه طول کشید و پرسش اساسی همین بود که چرا ایرلند شمالی، متشکل از شش ایالت شمال شرقی در ایرلند، بخشی از پادشاهی دولت متحد است؟ ایرلند شمالی دارای پرچم جداگانه خود، فرهنگ و تیم های ورزشی بین المللی مجزا از خود، اما با آن هم یک کشور مستقل نیست. چرا؟
ایرلند در سال 1801 میلادی بخشی از پادشاهی متحد گردید. اما اختلافات فرقه ای ایرلند، که در زمان جنگ مذهبی در قرن هفدهم میلادی میان پروتستان ها و کاتولیک های مسیحی آغاز شده بود، با بروز مشکلات اقتصادی در قرن نزدهم میلادی شدت یافت. زمانیکه بریتانیا (جزوی از اتحادیه انگلیس) در دهه 1840 میلادی سیستم اقتصادی کشور را اقتصاد بازار آزاد اعلام نمود، ازین سیستم بیشتر اهالی مناطق شمال شرقی اولستر که اکثریت آنها پروتستان بودند، متنفع شدند. اما بقیه کشور، که بیشتر متکی بر کشاورزی و دام پروری بودند، با کاهش شدید قیمت جهانی مواد غذایی و قحطی سرتاسری ایرلندی در سالهای 1845- 1850 میلادی به شدت متضرر شدند. این باعث ظهور جنبش های ناسیونالیستی ایرلندی گردید که بیشتر از حمایت کاتولیکهای جنوب برخوردار بودند، و خواهان ایجاد یک پارلمان جدید ایرلندی و بازازسرگیری اقدامات حمایتی مردم ایرلند بودند. زمانیکه ویلیام گلدستون، نخست وزیر وقت بریتانیا، در سال 1885 میلادی استقلال مقننه ایرلندی (تحت نام حکومت ملی/خودمختاری داخلی) را پیشنهاد کرد، با مخالفت شدید و شورشهای فرقه ای مردم شمال شرق روبرو شد. پروتستان های اولستر می ترسیدند که “خودمختاری داخلی یعنی استعمار روم (Home Rule means Rome Rule)” به این معنی که با رویکار آمدن حکومت ملی خودمختار داخلی در کشور، قانون کلیسای کاتولیک در کشور نافذ میگردد و آزادی های مذهبی و اقتصادی آنها که تحت پرچم پادشاهی متحد از آن برخوردار بودند را در یک کشور مستقل اما عمدتاً کاتولیک از دست خواهند داد. زمانیکه بقیه مناطق ایرلند به عنوان “دولت آزاد ایرلندی” در سال 1922 میلادی استقلال خود را بدست آورد، اهالی مناطق شمال شرقی اولستر نمی خواستند با آنها ملحق شوند. دولت بریتانیا از ترس اینکه ناآرامی های مدنی پروتستانهای اولستر، مبدل به یک جنگ داخلی علیه دولت جدید «دولت آزاد ایرلندی» نشود، مجبور شد تا شش ایالت شمال شرقی ایرلند را از دولت آزاد ایرلند بریده، ایرلند شمالی بسازد.
ایرلند شمالی از آن زمان به بعد شاهد خشونت های فرقه ای شدید بین اکثریت پروتستان و اقلیت کاتولیک ها، به ویژه شورشهای سالهای 1968 – 1998 میلادی بوده است.
توافق نامه «جمعه خوب» که در سال 1998 میلادی به امضا رسید، فکر میشد این معضله را خاتمه میبخشد. دولت جمهوری از ادعای خود بر مناطق شمالی ایرلند دست برداشت و لندن اعلام کرد که سرنوشت مناطق شمالی به خواست مردم تعیین خواهد شد. این توافق تاحدی موفق بود اما تنش ها هنوز هم باقی بوده است. با این حال، بسیاری از مردم در ایرلند شمالی هنوز هم به نظر می رسد می خواهند بخشی از پادشاهی متحد باقی بمانند . نظرسنجی تارنمای بی بی سی در اوایل سال جاری نشان می دهد که تنها 17 درصد از مردم در ایرلند شمالی، موافق به ترک دولت متحده انگلستان میباشند. دلایل اقتصادی ممکن است تا حدی اینرا توضیح دهد. اقتصاد ایرلند شمالی از سال 2007 میلادی نسبت به بقیه مناطق ایرلند بهتر شده است و هزینه های زندگی نیز نسبت به جنوب درآنجا پائینتر است. بر اساس یک مطالعه در سال گذشته توسط یک سازمان مشاوره اقتصادی «CEBR»، ایرلند شمالی، هر سال از یارانه خالص 29.4 درصدی از تولید ناخالص داخلی خود از بریتانیا برخوردار میباشد که آنرا نسبت به دولت ایرلند در جنوب مرفه تر ساخته است. مراقبت های بهداشتی در شمال تحت بیمه خدمات درمانی رایگان است، در حالی که هزینه درمانی برای مردم در جنوب مرز تا 75 پوند (100 دلار) هم بالا میرود. سیستم آموزشی در مدارس شمالی هم نسبت به جنوب نسبتاً در سطح بالاتر و بهتری قرار دارد.
بزرگترین تهدیدها به جایگاه ایرلند شمالی در دولت متحده انگلستان عموما بیرون از ایرلند وارد میشوند تا از درون. اگر اسکاتلند در همه پرسی سپتامبر 2014 برای استقلال رای بدهد، سرنوشت ایرلند شمالی چه خواهد شد؟ چون روابط تاریخی آن بیشتر به اسکاتلند نسبت به انگلستان و ولز میماند، اما ملی گرایان اسکاتلند تا کنون هیچ علاقه ای برای یکجاسازی آن باخود نشان نداده اند. استقلال اسکاتلند درعین حال ممکن است وضعیت قانون اساسی ایرلند شمالی را دوباره موضوع داغ و دردسر تازه ی برای بریتانیا و دولت متحده انگلستان بگرداند.
ابتهاج عبیدی – دی اکونومست
برگردان از: مجله دی اکونومست
Hits: 0
