يك ابزار يا چارچوب فكري است كه به درك بهتر نسبت به تكنولوژي و تصميم‌گيري در مورد آن كمك مي‌كند. امروزه ارزيابي تكنولوژي در سطح كلان بعنوان يك منبع اطلاعاتي، كه اطلاعاتي را به فرآيند سياستگذاري تزريق مي‌كند، معرفي مي‌شود. ارزيابي تكنولوژي بايد به تحليل و ارزيابي نتايج خواسته و ناخواسته، فرصتها و ريسك‌هاي تكنولوژيها، اعم از تكنولوژيهاي جديد و يا تثبيت يافته بپردازد. شعار TA اين است كه يك تكنولوژي جديد بايد بهتر از تكنولوژي قبلي باشد، در غير اين صورت نيازي به آن نيست. “بهتربودن” هم به جنبه علمي يك تكنولوژي توجه مي‌كند و هم به ابعاد اجتماعي-اقتصادي و زيست‌محيطي.
كاركردهاي ارزيابي تكنولوژي :
با مطالعه پيشرفت ارزيابي تكنولوژي در شش كشور (ايالات متحده، سوئد، آلمان، انگليس، هلند و فرانسه) هشت اثري كه TA بايد داشته‌باشد، مشخص شده‌است.
1- گسترش منابع اطلاعاتي سياستگذاران
2- كمك به سياستگذاري كوتاه‌مدت و ميان‌مدت در قواي مجريه و مقننه
3- كمك به ايجاد و توسعه سياست بلندمدت با ارائه اطلاعات درباره پيشرفتها و گزينه‌هاي احتمالي
4- هشدار زودهنگام، با هدف ارائه اطلاعات درباره پيامدهاي نامطلوب احتمالي توسعه تكنولوژيكي در ابتدايي‌ترين مرحله ممكن
5- تقويت تصميم‌گيري در مورد تكنولوژي از طريق كمك به گروههاي اجتماعي براي اتخاذ استراتژي در رابطه با توسعه تكنولوژيكي
6- تشخيص، تنظيم و توسعه كاربردهاي تكنولوژيكي مفيد و مطلوب براي جامعه
7- تشويق عامه مردم به پذيرش تكنولوژي
8- افزايش آگاهي دانشمندان از مسؤوليت اجتماعي خود
لازم به ذكر است كه در طول زمان، تأكيد يكساني بر اين كاركردها وجود نداشته‌است. بعنوان مثال كاركرد هشدار زودهنگام تقريبا” در تمام كشورها ضعيف شده و به جاي آن كاركرد حمايت از سياستگذاري تكنولوژي تقويت شده‌است.
انواع ارزيابي تكنولوژي :
ارزيابي تكنولوژي (TA) نسبت به عرصه مطالعه و كنشگران اين عرصه، به راههاي مختلفي صورت مي‌گيرد. سه شاخه از TA را كه هركدام سبك خاصي دارند، مي‌توان تشخيص داد.
TA در شركتها و مؤسسات درگير با مسائل تكنولوژيكي، براي رسم نماي آينده تكنولوژيها و بررسي ارزش آنها براي )شركت يا مؤسسه بكار گرفته‌شده و از آن بعنوان يك ورودي در توسعه استراتژي استفاده مي‌شود. انتخاب تكنولوژيهاي برنده (يا اجتناب از بازنده‌ها) وجه غالب اين فعاليت است.
دومين شاخه ارزيابي تكنولوژي، TA براي توسعه سياستها و تصميم‌گيريهاي سياسي در مورد پروژه‌ها يا طرحهاي گسترده يك جزء تكنولوژيكي مهم دارد. اين نوع TA را مي‌توان يكي از وظايف دولت دانست و دفتر ارزيابي تكنولوژي ايالات متحده (OTA) را بعنوان تجسم اين نوع از ارزيابي تكنولوژي قلمداد كرد. OTA در طول مدت حيات، رويكردي قوي در مطالعات TA را توسعه داد كه هنوز مي‌تواند به نحو سودمندي از آن استفاده شود. سازمانهاي ديگري نيز با هدف انجام TA براي پارلمان‌ها يا دول كشورها از روي مدل OTA بوجود آمده‌اند.
ارزيابي تكنولوژي براي ايجاد توافق روي ملاحظات و اقدامات لازم، جديدترين شاخه TA است، اما در برخي كشورها به وضوح ديده مي‌شود و كم‌وبيش نهادينه شده‌است. امروزه از روشهاي مشاركتي مانند برگزاري كنفرانس براي ايجاد توافق در تمام دنيا استفاده مي‌شود.
Hits: 0
