بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه (بانک جهانی)
بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه در سال 1944در کنفرانس برتن وودز همزمان با تاسیس صندوق بین‌المللی پول پایه‌گذاری شد. اساسنامه بانک در ضمیمه ب اسناد کنفرانس مذکور درج شده است. بانک جهانی عملا فعالیت‌های خود را در سال 1946 در واشنگتن دی.سی آغاز کرد.
عضویت و تشکیلات بانک جهانی- فقط اعضای صندوق بین‌المللی پول می‌توانند به‌عضویت بانک جهانی درآیند. از طرف دیگر عضویت در بانک جهانی، شرط اولیه پذیرفته شدن به عضویت سازمان بین‌المللی توسعه و موسسه مالی بین‌المللی توسعه می‌باشد. از نظر وظایف بین سه موسسه مالی مذکور وابستگی‌های متعددی وجود دارد و حتی کادر اداری و پرسنل آنها نیز مشترک هستند. هیات‌رییسه، بالاترین ارگان بانک جهانی و همچنین دو شعبه آن یعنی سازمان بین‌المللی توسعه و موسسه مالی بین‌المللی است که هر کشور در آن یک نماینده اصلی و یک نماینده علی‌البدل دارد. از طرف دیگر مسائل جاری موسسات مذکور به وسیله هیات‌مدیره که به مشابه صندوق بین‌المللی پول انتخاب می‌گردد، حل و فصل می‌شود. ریاست هیات‌مدیره به‌عنوان مدیرعامل نیز امور مربوط به ادارات موسسه‌های یاد شده را انجام می‌دهد.
اهداف بانک جهانی- هدف اصلی بانک جهانی ابتدا و در زمان تاسیس بازسازی خرابی‌های ناشی از جنگ دوم جهانی در اروپا بود. هم‌اکنون هدف اصلی بانک کمک به گسترش زیربنای اقتصادی کشورهای در حال توسعه از قبیل احداث جاده‌ها، بنادر و امثالهم است. بانک از این طریق در نظر دارد به بسط و گسترش رشد اقتصادی در کشورهای عضو کمک نماید.
بانک با منابعی که در اختیار دارد از طریق انجام سرمایه‌گذاری‌های لازم در کشورهای در حال توسعه درصدد افزایش سطح بازدهی در این کشورها و بالاخره افزایش سطح رفاه مردم می‌باشد.
سیستم مالی بانک جهانی- ابتدا سرمایه بانک ده میلیارد دلار تعیین شده بود که یک دهم آن می‌بایست مستقیما توسط اعضا پرداخت گردد. در دهه شصت یکی از منابع مهم درآمد بانک فروش اوراق قرضه بوده است. بانک علاوه بر این در آن زمان از بازار اعتبارات خارجی نیز استفاده می‌کرد. بانک مذکور در حال حاضر از منابع مالی مختلف استفاده می‌کند و بدین ترتیب سرمایه اولیه بانک به چندین برابر افزایش داده شده است. اعضا براساس اساسنامه بانک فقط 2 درصد از سهام خود را به طلا و 18 درصد را به پول داخلی خود پرداخت می‌کنند. مابقی سهام اعضا نزد آنها تعهد می‌گردد و در صورت احتیاج بانک، قابل مطالبه می‌باشد. نسبت‌های مذکور از سال 1951 به بعد که سهام اعضا افزایش پیدا کرد به نصف تبدیل شده است (یک درصد سهام به طلا و 9 درصد به پول داخلی). سرمایه بانک جهانی در حال حاضر به سهام یکصدهزار دلاری تقسیم شده است. چگونگی توزیع سهام بر اعضا تعداد حق رای آنها را در ارگان‌های بانک تعیین می‌کند. بدین ترتیب هر عضو دارای 250 رای پایه به‌علاوه یک به ازای هر سهم می‌باشد. چگونگی توزیع حق رای بین اعضا باعث شده است که کشورهایی که دارای سهام بیشتری هستند بتوانند تاثیر بیشتری بر تصمیمات بانک بگذارند که خود می‌تواند به‌عنوان نقطه ضعف بانک مذکور تلقی گردد. سهم کشورهای جامعه اروپایی و آمریکا 25 درصد از کل سرمایه بانک را تشکیل می‌دهد.
وظایف و فعالیت‌های بانک جهانی- به‌طوری که گفته شد بانک مذکور در وهله نخست برای جبران خرابی‌های ناشی از جنگ در کشورهای عضو به وجود آمده است. بانک جهانی تا سال 1948 و شروع برنامه مارشال عملا تمام فعالیت‌های خود را بر بازسازی اروپا متمرکز کرده بود. به‌طور کلی از آن پس مهم‌ترین وظیفه بانک جهانی و همچنین موسسه مالی بین‌المللی اعطای اعتبار به کشورهای در حال توسعه است.
سیاست اعتباری هر دو موسسه از بسیاری جهات مشابه می‌باشد و تنها اختلاف در شرایط اعطای اعتبار و چگونگی تعیین کشور وام‌گیرنده است. زمان بازپرداخت وام‌های بانک جهانی که اعطای آن بستگی به پروژه‌های صنعتی کشور وام‌گیرنده دارد، متفاوت است. چگونگی اجرا و پیشرفت کار پروژه‌ها به‌طور مداوم مورد کنترل قرار می‌گیرد.
وقتی بانک بخواهد به کشوری وام اعطا نماید قبلا وضعیت اقتصادی تراز پرداخت‌ها، برنامه‌های توسعه و سیاست سرمایه‌گذاری کشور مذکور را مورد بررسی قرار می‌دهد. علاوه بر این پروژه‌ها نیز دقیقا مورد بررسی متخصصین بانک قرار می‌گیرد. سپس جزئیات اعطای وام در «موافقت‌نامه وام» درج می‌گردد. بانک به‌طور جداگانه نیز اقدام به ارائه کمک‌های فنی و کمک‌هایی از قبیل طرح برنامه‌ها در سطوح کلی و بخشی، تحلیل وضعیت اقتصادی و شیوه‌های پیشبرد و تسریع در نرخ رشد و امثالهم می‌کند.
بانک جهانی با تاسیس مرکز بین‌المللی رفع اختلاف ناشی از سرمایه‌گذاری‌ها در سال 1966 در واشنگتن، قدم مهمی در جهت بسط و گسترش سرمایه‌گذار‌های خصوصی خارجی برداشته است. مرکز مذکور به دعاوی ناشی از سرمایه‌گذاری‌های بین‌المللی رسیدگی کرده و اختلاف موجود را به طریق داوری حل و فصل می‌کند. احکامی که در مرکز صادر می‌گردد برای اعضا لازم‌الاجرا می‌باشد و از نظر قوانین داخلی کشورهای عضو نیز قابل اجرا خواهد بود.
کمیته توسعه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول- شورای مشترکی از هیات رییسه بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول در سال 1974 جهت حل و فصل مسائل مربوط به نقل و انتقالات منابع مالی به وجود آمده است. شورای مذکور از اختیارات خاصی برخوردار است و می‌تواند تصمیمات مقتضی راجع به مسائل مالی بین‌المللی و خصوصا مسائل کشورهای کمتر توسعه یافته عضو اتخاذ نماید. کمیته یاد شده طرح ایجاد «بانک بین‌المللی سرمایه» را نیز مورد بررسی قرار داده است.
رابطه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی- این دو نهاد پولی و مالی بین‌المللی دارای اهداف کم و بیش مشابه، ولی وظایف مختلفی می‌باشند. هر دو نهاد مترصد بهبود اوضاع اقتصادی کشورهای عضو از طریق گسترش همکاری‌های اقتصادی و بسط بازرگانی بین‌المللی می‌باشند. در حالی که صندوق بین‌المللی پول هدفی جز وضع و تدوین مقررات پولی و بین‌المللی و جلوگیری از بحران‌های پولی و مالی جهانی ندارد، بانک جهانی نیز در این چارچوب توجه خود را به توسعه اقتصادی کشورها معطوف داشته است.
Hits: 0
