هر واقعه ای که جان و مال انسانها را به گونه ای به خطر بیاندازد که نیاز به اقدام فوری و اضطراری داشته باشد، را اصطلاحاً بحران گویند. لازم به توضيح است كه با توجه به متون علمي مربوط به مديريت بحران در مي‌يابيم كه كلمه Emergency به طور كلي به كليه حوادث و بحران ها اطلاق مي‌گردد حال آنكه با ملاحظه دقيق متون علمي مربوط به مديريت بحران به نظر مي‌رسد كه از كلمه Disaster در زماني كه منظور ما حوادث و بحرانهاي طبيعي مي‌باشد استفاده شده و كلمه Crisis معادل حوادث و بحرانهاي انسان ساز يا طبيعي مي‌باشد. هر حادثه اي در صورت عدم كنترل بهينه بالقوه قابليت تبديل شدن به يك بحران را دارد.[1]
بي‌نظمي و وقفه جدي در امور و فعاليت‌هاي جاري خانوار، جامعه، اجتماعات محلي و يا اكوسيستم كه منجر و رهنمون به سختي‌ها و مشقت‌ها،تخريب‌ها و يا از دست دادن مايملك افراد شده و اينكه براي آنهايي كه تحت تاثير قرار گرفته‌اند مديريت چنين شرايط و و ضعيتي بدون كمك خارجي(خارج از محدوده مورد وقوع حادثه يا بحران) بسيار مشكل و سخت است را اصطلاحاً بحران (Disaster) گويند. [2]
اختلال يا در هم ريختگي جدي در عملكرد يك جامعه يا اجتماع كه منجر به لطمات گسترده انساني، منابع اقتصاد و يا محيط‌زيست كه توانايي جامعه يا اجتماع موردنظر را در سازگاري و تطابق با استفاده از منابع خودش را به خطر انداخته و از آن تخطي مي‌نمايد، مي‌گردد. يك بحران، تابعي از فرايند احتمال خطرپذيري مي‌باشد. بحران‌ها منتج از تركيب خطرها، وضعيت‌هاي آسيب‌پذيري و ظرفيت ناكافي و يا فقدان و كمبود تدابير كاهش بالقوه نتايج منفي ناشي از احتمال خطرپذيري مي‌باشند. [3]
اختلالي جدي در عملكرد و كاركرد يك جامعه يا اجتماعي محلي كه باعث آسيب هاي عمده انساني، مالي، اقتصادي و يا محيطي كه واكنش و يا مقابله اي فراتر از توان جامعه يا اجتماع محلي تحت تاثير براي سازگاري و تطابق با شرايط ايجاد شده با توجه به و از طريق استفاده از امكانات و منابع در دسترس خود را مي طلبد، مي باشد. [4]
وضعيت و يا حالتي است كه فراتر از ظرفيت هاي مقابله و واكنش محلي بوده و نيازمند درخواست هايي به سازمان هاي در سطوح ملي و بين المللي براي مديريت و كنترل شرايط خارج از توان محدوده آسيب ديده مي باشد. [5]
برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل بهینه بحران را اصطلاحاً مدیریت بحران گویند. به عبارت ديگر كليه مكانيسم ها و فرآيندهايي كه يكي از عوامل چهارگانه را بمنظور مديريت بهينه اجزاء سيستم به گونه اي كه در حداقل زمان ممكن بتواند حداكثر تاثيرگذاري لازم را در راستاي كاهش اثرات بردارد گويند.
پی‌نوشت:
[1] ياور، بيژن، ميرطاهري، ميثم، مقدمه اي بر سامانه فرماندهي حادثه در مديريت بحران، 1388، دانشگاه بين المللي چابهار.
[2]- Weathering the Storm, Participatory Risk Assessment for Informal Settlements, Disaster Mitigation for Sustainable Livelihoods Programme, (2008), University of Cape Town, Periperi Publications, Cape Town, South Africa.
[3] نوشته : سلوارجو راماسامي و ديگران، زير نظر و ويرايش فني: ياور، بيژن، مترجمان: ياور، بيژن، رحماني، مريم، ميرطاهري، ميثم، مهريان، فاطمه، مديريت احتمال خطرپذيري ناشي از بحران، تحليلي سيستمي-كتاب راهنما، 1389، دانشگاه بين المللي چابهار با هماهنگي سازمان خواروبار و كشاورزي ملل متحد (فائو).
[4]- http://www.who.int/hac/about/definitions/en/
[5]- http://www.who.int/hac/about/definitions/en/
بازدیدها: 0
