نگاهی به انواع بازار مالی و ویژگی‌های هریک از آنها

بازار مالی، بازاری است که افراد و مؤسسات می‌توانند اوراق بهادار، کالا و سایر دارایی‌های قابل‌تعویض را با قمیتی که توسط اصول ناب عرضه و تقاضا تعیین شده‌اند، با هم مبادله کنند. کار بازارها قرار دادن دو طرف، یعنی خریداران و فروشندگان در یک مکان است تا آنها بتوانند به‌سادگی یکدیگر را پیدا کنند؛ بنابراین معامله‌ی بین آنها را تسهیل می‌نمایند.

بازارهای مالی شاید به عنوان کانال‌هایی دیده شوند که از طریق آنها جریان وجوهِ قابل‌عرضه، از سوی عرضه‌کننده‌ای که دارایی‌های اضافی دارد به سوی یک متقاضی که کمبود وجه را تجربه می‌کند، هدایت می‌شود.

انواع مختلفی از بازارهای مالی وجود دارند و ویژگی‌های آنها به دارایی‌های مالی که مبادله می‌شوند و نیازهای شرکت‌کنندگان مختلف بازار بستگی دارد. انواع بازار مالی براساس ماهیت مبادلات و همچنین میزان رشد‌شان قابل‌تشخیص هستند.

بازار سرمایه

بازار سرمایه به افزایش سرمایه در طولانی‌مدت و معمولا در دوره‌ای بیش از یک سال، کمک می‌کند و شامل بازار اولیه و ثانویه است و می‌تواند به دو زیرگروه اصلی یعنی بازار اوراق قرضه و بازار سهام تقسیم شود.

• بازار اوراق قرضه با جمع کردن بدهی از طریق صدور و تبادل اوراق قرضه، سرمایه فراهم می‌کند.
• بازار سهام با اشتراک مالکیت یک شرکت از طریق صدور و تبادل سهام، سرمایه فراهم می‌کند.

بازار اولیه که به آن «بازار صدور جدید» هم گفته می‌شود، جایی است که اوراق بهاداری مثل سهام شرکت‌ها و اوراق قرضه‌‌ برای اولین بار و بدون استفاده از هرگونه واسطه‌ای مثل تبادل در فرآیند، معامله می‌شوند. وقتی که یک شرکت خصوصی تصمیم می‌گیرد تا به مؤسسه‌ی سهامی عام تبدیل شود، سهام خود را در جایی به نام عرضه‌ی اولیه‌ی عمومی صادر می‌کند و می‌فروشد. عرضه‌های اولیه‌ی عمومی فرآیندی شدیدا کنترل‌شده هستند که توسط بانک‌های سرمایه‌گذاری یا اتحادیه‌های صنفی مالیِ دلالان سهام تسهیل می‌شوند که طیف قیمت آغازین را تعیین می‌کنند و سپس بر فروش مستقیم آن به سرمایه‌گذاران نظارت می‌کنند.

بازار ثانویه یا «بازار پس از فروش» مکانی است که سرمایه‌گذاران، اوراق بهاداری که قبلا صادر شده‌‌اند همچون سهام‌، اوراق قرضه، سلف‌ها و حق فروش‌ها را به جای اینکه از شرکت‌های صادرکننده خریداری نمایند، از سرمایه‌گذاران دیگر می‌خرند. بازار ثانویه جایی است که در آن حجم بالایی از معامله و تبادل رخ می‌دهد و همان جایی است که وقتی مردم صحبت می‌کنند به آن «بازار سهام» می‌گویند. این بازار شامل بازار بورس نیویورک، بازار بورس سهام نِزدَک در آمریکا و تمام بازارهای معاملاتی اصلی می‌شود.

با این حال بعضی از سهام‌هایی که قبلا صادر شده‌اند در یک بورس فهرست نمی‌شوند، بلکه مستقیما بین دلالان و از پشت تلفن یا کامپیوتر مبادله می‌شوند. این سهام را سهام خارج از بورس یا «سهام فهرست‌نشده» می‌نامند. به‌طور کلی، شرکت‌هایی که به این شکل مبادله می‌کنند، شرایط لازم برای فهرست شدن در بورس را ندارند. چنین سهام‌هایی در تابلوی اعلانات خارج از بورس یا روی اوراق صورتی مبادله می‌شوند که یا توسط شرکت‌هایی با رتبه‌ی اعتباری ضعیف ارائه می‌شوند یا سهام‌هایی بی‌ارزش هستند.

بازار پول

بازار پول یکی از انواع بازار مالی است که در آن وام های کوتاه مدت رد و بدل می شوند.

بازار پول واحدهای اقتصادی را قادر می‌سازد تا با وام دادن و وام گرفتن‌های کوتاه‌مدت که معمولا زیر ۱ سال هستند، وضعیت نقدشوندگی خود را مدیریت کنند. این بازار، تعامل بین افراد و مؤسسات را با وجوه مازاد موقتی و طرف مقابل‌شان که کمبود وجه موقت را تجربه می‌کند، تسهیل می‌نماید.

هر فرد می‌تواند از طریق ابزار استانداردی که به آن «پول عندالمطالبه» گفته می‌شود، در دوره‌ی زمانی کوتاه پول قرض بگیرد. اینها وجوهی هستند که برای یک روز، از ساعت ۱۲ ظهر امروز تا ۱۲ ظهر روز بعد قرض گرفته شده‌اند و بعد از آن تبدیل به وام «عندالمطالبه» می‌شوند و می‌توانند هر زمانی مطالبه شوند. در بعضی از موارد، «پول عندالمطالبه» می‌تواند برای مدتی، حداکثر تا یک هفته قرض گرفته شود.

جدا از بازار «پول عندالمطالبه»، بانک‌ها و مؤسسات مالی دیگر از چیزی به نام «بازار بین بانکی» استفاده می‌کنند تا درطول مدت زمان طولانی‌تری، از یک شب تا یک سال، وجه قرض بگیرند. سرمایه‌گذاران خرده‌فروشی و شرکت‌های بازرگانی کوچک‌تر در بازار بین بانکی شرکت نمی‌کنند. درحالی که بعضی از معاملات توسط بانک‌ها و به‌خاطر مشتریان‌شان انجام می‌شود، اکثر تراکنش‌ها زمانی رخ می‌دهد که یک بانک نقدشوندگی اضافی و مازاد وجه را تجربه می‌کند و بانک مقابل دچار کمبود نقدشوندگی شده است.

چنین وام‌هایی براساس نرخ بین بانکی ایجاد می‌شوند که نرخ سود است و برای وام‌های کوتاه‌مدت بین بانک‌ها مطالبه می‌شود. میانجیِ بین طرفین که واسطه نامیده می‌شود، یک قیمت پیشنهادی را با تفاوت بین دو طیفی که نماینده‌ی دامنه یا درآمد واسطه هستند، اعلام می‌کند. سود بین بانکی در لندن لیبور (نرخ پیشنهادی بین‌بانکی لندن) و لیبید (نرخ قیمت بین بانکی لندن) نامیده می‌شود. به همین ترتیب در پاریس پیبور، در فرانکفورت فیبور، در آمستردام ایبور و در مادرید میبور را داریم.

بازار تبادل ارز خارجی

بازار تبادل ارز خارجی، مبادلات خارجی را تشویق می‌کند و بزرگ‌ترین و نقدشونده‌ترین بازار در جهان است که ارزش مبادله‌اش به‌طور متوسط روزی ۵ تریلیون دلار است. این بازار شامل ارزهای جهان است و هر فرد، شرکت یا کشوری می‌تواند در آن شرکت کند.

بازار کالا

بازار کالا مبادله در محصولات اولیه‌ای که حدودا در ۵۰ بازار کالای اصلی انجام می‌شوند را مدیریت می‌کند و در آن تراکنش‌هایی کاملا مالی به‌شکل فزاینده‌ای بیشتر از خریدهایی فیزیکی است که صورت می‌گیرند. کالاها معمولا در دو زیرگروه دسته‌بندی می‌شوند:

• کالاهای سخت مثل مصالحی که عموما استخراج می‌شوند؛ همچون طلا، نفت،‌ رزین،‌ آهن و غیره.
• کالاهای نرم که عموما محصولات اولیه‌ی کشاورزی هستند، مثل گندم، پنبه، قهوه، شکر و غیره.

بازار مشتقات

یکی از انواع بازار مالی بازار مشتقات است که در آن قراردادها و اختیارات خرید و فروش آتی مبادله می شوند.

این بازار تبادل ابزارهای مالی مثل قراردادها و اختیارات خرید و فروش آتی را که برای کمک به کنترل ریسک مالی استفاده می‌شوند تسهیل می‌کند. این ابزارها اکثرا ارزش خود را از ارزش یک دارایی اساسی مشتق می‌کنند که می‌تواند به‌شکل‌های مختلفی مثل سهام، اوراق قرضه، کالاها، ارزها یا رهن‌ها باشد. بازار مشتقات به دو بخش تقسیم می‌شود که ذاتی قانونی و ابزارهایی کاملا متفاوت برای تبادل دارند.

مشتقات بازار متشکل
قراردادهای استانداردی وجود دارند که در بازار معاملات آتی سازمان‌یافته مبادله می‌شوند. اینها شامل معاملات آتی، قرارداد اختیار معامله و قرارداد اختیار فروش می‌شوند. تبادل در چنین ابزارهای متحدالشکلی مستلزم یک پرداخت سپرده‌ی اولیه‌ی توسط سرمایه‌گذاران است که از طریق یک شرکت تسویه وجوه تعیین‌شده و هدفش از بین بردن ریسک برای هر دو طرف است تا تعهدات خود را مخفی نکنند.

مشتقات بازار فرابورس
آن دسته از قراردادهایی هستند که به‌شکل خصوصی درموردشان مذاکره شده و مستقیما بین دو طرف و بدون استفاده از خدمات واسطه‌ای مثل یک بورس، مبادله می‌شوند، اوراق بهاداری مثل بیع سلف،‌ معاملات سلف ارز، توافق‌نامه‌های نرخ بیع سلف، مشتقات اعتباری، اختیار معاملات غیرعادی و سایر مشتقات غیرعادی تقریبا همیشه به این شکل مبادله می‌شوند. این‌ها قراردادهایی سفارشی هستند که تا حد زیادی بدون کنترل باقی می‌مانند و برای خریدار و فروشنده انعطاف‌پذیری بیشتری در رسیدن به نیازهایشان فراهم می‌کنند.

بازار بیمه

این بازار به جابجایی ریسک‌های مختلف کمک می‌کند. بیمه برای انتقال ریسک یک ضرر از یک مؤسسه به یک مؤسسه‌ی دیگر، در ازای یک پرداخت، استفاده می‌شود. بازار بیمه مکانی است که در آن دو همتا، یک بیمه‌گر و یک بیمه‌شونده که بیمه‌گذار هم نامیده می‌شود، با هم ملاقات می‌کنند تا معامله‌ای با هم انجام دهند که ابتدائا توسط مشتری استفاده می‌شود تا مانع از ریسک یک ضرر نامطمئن شود.

نوشته: میترا دانشور  | منبع: binarytribune  |  برگرفته: چطور

Hits: 0