منابع طبیعی افغانستان

منابع طبیعی چیست؟

پدیده هایی هستند که انسان در به وجود آوردن آن نقش ندارد و همچنین سرمایه گران مایه مردم و دولت میباشد.

انواع منابع طبیعی

1. منابع طبیعی تجدید پذیر
2. منابع طبیعی تجدید ناپذیر

منابع طبیعی تجدید پذیر

1. هیچگاه به پایان نمیرسد
2. بزرگترین بخش موجودات زنده
3. تداوم حیات شان = توجه انسانها
4. پرورش درست = توسعه اقتصادی

منابع طبیعی تجدیدناپذیر

1. روزی به پایان میرسند
2. عدم قابلیت تجدید پذیری
3. عدم تکثر
4. فواید زیادی به زندگی افراد
5. شامل تمام معادن

از منابع طبیعی افغانستان میتوان به سنگ‌های قیمتی (زمرد، لاجورد، یاقوت و غیره)، معادن فلزی (آهن، مس، طلا، نقره، اورنیوم و …)، گاز طبیعی، تیل (نفت)، ذغال سنگ، سنگ های تزئینی و …. اشاره نمود.

تاریخچه منابع طبیعی افغانستان

1. از 3000 سال تابه حال.
2. تاسیس ریاست تفحصات درسال 1950.
3. تاسیس ریاست تفحص مواد مفیده در سال 1963.
4. درسال 1965 به ریاست جولوجی و معادن تبدیل شد.
5. درسال 1974 مس عینک در جنوب کابل کشف شد.
6. چاپ کتاب منابع کشور ما اثر ویلفارد و ویتکیت در (1980)، لندن.
7. امریکا با سیستم لیزر تمام منابع و کوه های افغانستان را مطالعه کرد که این پروسه به 300 ملیون دالر امریکایی بالغ شده و موفقانه به پایان رسید.

منابع فلزی افغانستان

در 100 محل، بیش از بلیون تن، دارای معیار بلند (47٪ الی 62٪)، 286 معدن فلز تا هنوز کشف شده که 12 معدن مس، 4 معدن طلا، 5 معدن نقره،14 معدن کروم،8 معدن سرب و روی، 4 معدن پولی بودیم، 7 معدن المونیم، 89 معدن آهن با ترکیبات فلزی: قلعی و نکل.
معادن آهن

معدن آهن حاجی گک (کلانترین معدن آهن افغانستان)
• موقعیت
• تحقیقات: انگلیس، فرانسه، روسیه و آلمان 1960 الی 1970
• ذخیره احتمالی آن 1،8 میلیارد تن
• فیصدی مقدار آهن 62٪
• 62٪ الی 69٪ مواد معدنی
• مواد دیگری که در این معدن موجود است:
1. مواد مگنایتیکی 178 میلیون تن
2. سلفر
3. نکل
4. کوبالت

بر اساس تجزیه کیمیاوی و مطالعات دقیق روسها (عبدالله، چمیریف و دیگران ۱۹۸۰) که طبق آن پلان طرح اسخراج ترتیب گردیده بود چنین استنباط میشود:

1. عیار متوسط در منطقه اصلی معدن: ۸۳ الی ۶۲% Fe
2. عیار منطقه غنی شده: ۸۹ الی ۶۸% Fe
3. ذخیرهٔ قطعی منطقه اصلی: ۹ /۱۱۰ میلیون تن متریک
4. ذخیرهٔ کل منطقه اصلی: ۲۰۷۰ میلیون تن متریک

سایر معادن آهن
1. آهن ارغنداب
2. آهن سرخ کوتل هوتل
3. آهن بهارک بدخشان
4. آهن کوه جبل السراج
5. آهن خاواک پنجشیر
6. آهن لولنج غوربند
7. آهن دره میاداد
8. آهن رخه پنجشیر
9. آهن کوه دشت لوگر
10. آهن کوه قمچین باف میدان
11. آهن دره پنجشیر
12. آهن کو اله بله
13. آهن پارند در بازارک پنجشیر
14. آهن کرم جدران
15. آهن کوه شاقول و شیرداغ
16. آهن سیاه تپه و فراخلوم بهسود
17. آهن زرد شنوار
18. آهن کوه شاه مسعود قندهار
19. آهن کوه بچه کرخ هرات
20. آهن سیاه مشرقی
21. آهن گلستان فراه

معادن سرب

معادن فرنجل غوربند:
در 133 کیلومتری شهر کابل در غوربند
مقدار ذخیره قطعی:221 هزار تن
دیگر عناصر موجود در آن:
• سرب
• باریت
• روی
• منگنیز
• کوبالت
• نکل
• آزیست
• تالاک

معدن سرب بی بی گوهر
در کوه بی بی گوهر قندهار درسال 1949 و 1950 توسط کارمندان شرکت موریسن نمونه برداری و مورد حفر قرار گرفت.

سایر معادن سرب
• کران بدخشان
• منجان بدخشان
• کتل کرمان (غور)
• شهرک و غوران (غور)
• سیب تلخ (هرات)
• سیم کوه (هرات)
• توریاب (پنجشیر)

معادن مس

معدن مس عینک (کلان ترین معدن مس افغانستان)
1. موقعیت: در 35 کیلومتری جنوب غربی کابل در ولایت لوگر
2. مس ذوب شده در این معدن = شهادت بر استخراج آن پیش از اسلام
3. در قسمت مرکزی و غربی آن سیستم استخراج سابقه دیده شده
4. در سال 1973 مجدداً کشف شده
5. در سال 1974 مجدداً مورد استخراج قرار گرفته

مس عینک از نظر نشأت سه نوع است:
1. استرا تیفورم (در قسمتهای مرکزی و غربی)
2. هایدروترمالی (در بند و برخی ظواهر دیگر)
3. هایدروترمالی میتا سیماتیکی (قسمت جنوبی یاچی)

معدن مس جوهر
1. در نزدیکی مس عینک
2. در طبقات ترجنی، ولکانیکی و کاربناتی
3. مقدار ساحه مس به ضخامت 300 متر و طول آن 2 کیلومتر
4. به ضخامت: 1.5 الی 32 متر
5. به طول 100 الی 150 متر
6. مقدار مس در این معدن از 0.9 الی 1.9٪ تغیر میکند

معدن مس دربند
1. در شرق مس عینک
2. طول جسم معدنی به 7 کیلومتر
3. ضخامت آن از 100 الی 1000 متر تغیر میکند
4. مقدار مس 0.1 الی 1.55٪ تثبیت شده است

نتیجه تحقیقات معادن مس
1. مقدار 13 میلیون تن
2. فیصدی مس در معادن 2.5٪

سایر معادن مس
1. معدن مس بلخاب سرپل
2. معدن مس در کوتل خاواک پنجشیر
3. معدن مس فرنجل غوربند
4. معدن مس جیرعلی پنجشیر و تاواخ پنجشیر
5. معدن مس کوه چراغانی کهنه خمار ولایت میدان در ۶۰ کیلومتری کابل
6. معدن مس لوگر در منطقه گلدره
7. معدن مس گل دره کوهدامن
8. معدن مس کوتل قلیچ علاقه کهمرد بامیان
9. معدن مس ارغنداب، توخی قندهار
10. معدن مس دربند ولایت کابل
11. معدن مس گلوغه فراه
12. معادن مس دربند کابل طول زون ۷ کیلومتر عرض 1 کیلومتر زیاده از ۸۰ ملیون تن
13. معدن مس شهدا هرات ۵ ملیون تن اعیار ۱٫۱ – طول ۱۵۰- ۲۴۰۰متر ضخامت ۲٫۴- ۸متر
14. معدن مس دره علیشنگ بغلان ۲۰۰ متر طول عرض ۳۰ متر معیار ۰٫۱ مس با سرب وجست
15. اوخان کشان فاریاب طول زون ۲٫۵ کیلومتر عرض ۲۰-۲۷۰ متر عیار ۰٫۱-۱٫۵ % مس
16. معدن مس کندالان ولایت زابل ذخیره C1+C2 دارای ۳۷۰۰ تن مس ۳٫۸% و سایر عناصر معدنی
17. همچنین در معدن طلا زرکشان ولایت غزنی و غیره محل به تناسب کم وجود دارد.

معادن المونیم

1. در مجموع فعلاً هفت معدن
2. در مناطق او به تو ولایت زابل و تالک و تاله ولایت بغلان
3. مقدار ذخیره 5.4 میلیون تن متریک
4. مواد معدنی موجود دیگر 50٪

معادن سیماب

1. تا هنوز شش معدن کشف
2. در ساحات جنوب غرب کشور
3. از تبخیر چشمه های گرم بوجود میآید
4. ذخیره طبیعی غیر منکشفه 32000 تن متریک

معادن قلعی و تنگستن

1. در احجار تورمالین غرب کشور
2. ذخیره آن 5.4 میلیون تن متریک
3. فیصدی مواد طبیعی 50٪

معادن طلا

1. در احجار مگناتیکی و ترسباتی
2. در بدخشان در رگه سکارن و کوارتزی، همچنین در ولایت های غزنی و زابل
3. مقدار ذخیره 1780 کیلوگرام
4. طلای رسوبی در ولایت تخار و غزنی به مقدار 918 کیلوگرام

دیگر معادن طلا:
1. معدن طلای “راغ” بدخشان
2. معدن طلای “سمنی” تخار
3. معدن طلای “زرکشان” غزنی
4. معدن طلای “کهنه سنگ” زابل

معادن نقره

نقره = طلای سفید
ارتفاعات پنجشیر
در سیم کوه هرات
در خاکریز قندهار
در معدن مس عینک

معادن ذغال سنگ

1. به شکل کمربند در تپه های خاکی سلسله کوه هندوکش از ولایت بدخشان شروع الی تخار، بغلان، سمنگان، بامیان و سرپل ادامه و به معدن سبزک هرات خاتمه میابد.
2. ذخایر آن 100 الی 400 میلیون تن
3. در سال 2005 استخراج این معدن به 220000 تن رسیده

معادن مشهور ذغال سنگ:
شپشته، دره صوف، کرکر، سبزک، دودکش و تلخاب

معدن ذغال سنگ دره صوف
1. در 200 کیلو متری مزارشریف
2. از لحاظ استخراج و کیفیت درجه اول و بیشتر به نیروگاه برق مصرف میگردد
3. یک کیلوی آن از 8000 الی 8500 کالوری حرارت تولید مینماید که به ولایات و کشورهای خارجی صادر میگردد
4. در سال 1345 توسط مردم محل کشف گردید
5. در سال 1346 توسط شوروی و آلمان سروی شد
6. پانزده سال در بینش آتش بود ولی حالا خاموش شده است

معدن ذغال سنگ کرک
1. یکی از معادن بزرگ که روزانه 120 تن از آن استخراج میگردد
2. درسال 1939 کشف شده
3. چهار کیلومتر در داخل کوه است
4. عمق آن 750 متر
5. دوازده رگه ذغال در آن موجود است
6. در اثر انفجار سال 1340 و 1360 حدود 120 نفر کشته شده
7. کارخانه های شهر بغلان، جبل السراج، گلبهار و پلخمری از آن استفاده میکردند.

معدن ذغال سنگ سبزک
1. واقع در ولایت هرات
2. هفتاد فیصد آن کارمندان داخلی
3. در سال 1381 با تولید 600 تن و استخراج روزانه 108 تن
4. نه میلیون تن ذغال سنگ دارد
5. در مقابل استخراج هر تن 500 افغانی به حساب دولت

معدن ذغال سنگ شپشته
1. واقع در دودآب میخ زرین ولایت بامیان
2. هزار نفر کارگر
3. یکصد و شصت هزار تن ذغال در سال

سایر معادن ذغال سنگ
1. ذغال سنگ کوتل خاکی علاقه برفک
2. ذغال سنگ آش پشته
3. ذغال سنگ فرح کرد غوربند و گاوپران سرخ پارسا
4. ذغال سنگ نهرین
5. ذغال سنگ جدران
6. ذغال سنگ گرمک علاقه چهل دختران دره صوف
7. ذغال سنگ گوله یدری علاقه کشنده مابین دره صوف و بلخاب
8. ذغال سنگ سنجور علاقه کرخ هرات
9. ذغال سنگ انزری، شهیدان در حدود لاغرجوی کوه دره کوت
10. ذغال سنگ قریه کندلان چقماق مداخیل ارزگان
11. ذغال سنگ کرمان و سرجنگل علاقه دایزنگی
12. ذغال سنگ پلخمری …

معادن عناصر کمیاب

1. عناصر کمیاب: لیتیم نیوبیوم سزیم روبیدیم، بریلیم تنتالیم و کدمیوم
2. تحقیقات در سال 1960 و 1970 در نیلا و لغمان و ساحات نورستان

معدن برلیم
1. در کمربند پگماتیتیک خیز ولایت لغمان و جلال آباد
2. این معدن دارای 12000 تن بیرل
3. فقط 1480 تن بیرل آن برلیم اکساید میباشد

معدن لیتیم
1. به طول 850 الی 900 کیلومتر مساحت
2. به امتداد ولایات از هلمند تا ننگرهار، لغمان تا ارزگان و اشکاشم
3. پهنای 150 تا 200 کیلومتر مساحت را احتوا نموده
4. معادن مشهور آن: جامنک، درومگل، پسگوشته

تنتالیم و نیوبیم
1. در یازده معدن لیتیم، تنتالیم و نیوبیم یکجا وجود دارد
2. سه معدن مشهور آن در ولایت پروان و بدخشان و معادن بزرگ آن در مناطق لغمان

منابع احجار کریمه (سنگ های زینتی) افغانستان

معادن لاجورد

لاجورد سنگی آبی رنگ است که ترکیب کیمیاوی آن شامل فسفات آب‌دار طبیعی المینیوم، آهن، منیزیم و کلسیم است. این سنگ به خاطر سختی و رنگ آبی خوش رنگی که دارد در جواهرسازی به عنوان نگین به کار میرود.
معدن لاجورد سر سنگ:
• موقعیت بدخشان
• از نگاه کیفیت در سطح جهان به درجه اول
• دارای قدامت 5000 ساله

معدن دیگری از لاجورد:
• موقعیت در کوه کوکچ
• صادر به اروپا
• مجسمه ملکه نفریتیت و اوخناتون
• 40 کیلو متر مربع مساحت دارد

معادن یاقوت
یاقوت عربی شده واژه فارسی یاکند میباشد. یاقوت یکی از سنگ های قیمتی میباشد که در صنعت و زیورآلات کاربرد بسیار دارد. یاقوت در رنگهای سرخ و آبی و زرد در دسترس میباشد که در خرافات نشانه قدرت است.

1. موقعیت در جگدلک (100 کیلو متری سرک جلال آباد)
2. در ولایت بدخشان ولسوالی اشکاشم محل غران

دیگر منابع طبیعی افغانستان

ذخایر تیل و گاز
تیل مایع غلیظ و افروختنی است که در لایه‌های بالایی بخش‌هایی از پوسته کره زمین یافت میشود. ریشه واژه نفت از واژه اوستایی « نافتا » است. در برخی منابع قدیمی به صورت (نفط) نیز آمده است. ریشه این کلمه واژه پونانی (Naphtha) به معنی روغن شرقی یا (Oriental) میباشد.

1. نخستین عملیات اکتشافی در سال 1956
2. در سال 1959 و 1966 حدود 50 حلقه چاه حفر شده
3. مطالعات 1956 باعث کشف:
a) یتیم تاق 1960
b) گوگردک 1961
c) خواجه برهان 1964

اطلاعات موجود در حصه تیل
1. مجموع ذخایر کشف شده نفت ۱٫۸ بیلیون بیلر تیل خام در بین مزارشریف و شبرغان
2. مجموع ذخایر تیل قابل استحصال ۱۵۶۹ میلیون بیلر
3. مجموع ذخایر کشف شده گاز در حدود ۴۴۴ بیلون مترمکعب
4. مجموع ذخایر گاز مایع ۵۶۲ بیلیون متر مکعب

معادن سنگ مرمر

بیست و یک کارخانه مرمر در ولایات کابل، لوگر، وردک، بدخشان، هرات و ننگرهار

معادن مشهور سنگ مرمر
1. مرمر کاریز میر کابل
2. مرمر پل چرخی کابل
3. مرمر قلمکار کابل
4. مرمر قزک سیاه کابل
5. مرمر چشتی شریف هرات
6. مرمر زورمات خشت
7. مرمر آیبرک و لگار
8. مرمر سمنگان
9. مرمر قلتک پروان

35 نوع مرمر با 45 رنگ مختلف در معادن کشور ما که ارزش مجموعی 150 میلیون دالر سالانه به دولت افغانستان دارد.

منابع آبی افغانستان

1. حوزه رود آمو: متشکل است از دریاهای واخان، کوکچه، قندز اندراب و خنجان
2. حوزه رود شمال: متشکل است از دریاهای بلخاب و سرپل
3. حوزه رود غربی: متشکل است از دریاهای هریرود مرغاب شرین، تگاب، کشک، ادرسکن، کوشان، قیصار، گلران و خاشرود
4. حوزه هلمند: هیرمند متشکل است از دریاهای ارغنداب غزنی، ترنگ، ارغستان و موسی قلعه.
5. حوزه کابل: متشکل است از دریاهای گلبهار، پنجشیر، کابل ،لوگر، کنر، علیشنگ و علینگار.

تحقیق از: عبدالولی احمدی، ننگیالی احسانیار، غلام سخی فیضی و محمد ادریس احمدی وردک

Hits: 3