چكيده
جایزه کیفیت مالکوم بالدریج در آگوست 1987 ایجاد شد. مفاد مربوط به این جایزه ملی در قانون اساسی ایالات متحده درج شده و در سال 1988 انتشار یافت. این جایزه به منظور شناسایی میزان دستیابی سازمان‌های امریکایی به کیفیت و عملکرد و میزان رشد آگاهی آنها نسبت به اهمیت کیفیت و برتری عملکرد تحت یک قالب رقابتی ایجاد شده است. در ابتدا حوزه‌های در نظر گرفته شده جهت این جایزه به سه دسته تولید، خدمات و شرکتهای کوچک محدود بود، اما در سال 1999 مراکز درمانی و آموزشی نیز جزء حوزه این جایزه قرار گرفتند.
معیارهای مدل مالکوم بالدریج بر مبنای مجموعه‌ای از ارزش‌ها و مفاهیم کلیدی تدوین شده‌اند که عبارتند از:
1. رهبری دوراندیش
2. برتری مشتری‌مدار
3. یادگیری شخصی و سازمانی
4. ارزش دادن به کارکنان و شرکاء
5. تحرک و چالاکی
6. تمرکز بر آینده
7. مدیریت نواوری
8. مدیریت برمبنای حقیقت
9. مسئولیت‌های عمومی و شهروندی
10. تمرکز بر نتایج و ایجاد ارزش
11. دیدگاه سیستمی
معیارهای ارزیابی جایزه ملی مالکوم بالدریج1. رهبری 120 امتیاز
2. برنامه‌ریزی استراتژیک 85 امتیاز
3. تمرکز بر مشتری و بازار 85 امتیاز
4. داده‌ها و اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن 90 امتیاز
5. تمرکز بر منابع انسانی 85 امتیاز
6. مدیریت فرایند 85 امتیاز
7. نتایج تجاری 450 امتیاز
جمع امتیازات 1000 امتیاز
1- جایزه مالکوم بالدريج
جايزه كيفيت مالكوم بالدريج يكي از جوايز كيفيت معتبر در جهان همانند جايزه بنياد كيفيت اروپا (E.F.Q.M) است. بالدريج يك مسابقه سالانه شبيه جايزه دمينگ براي قدرداني از شركتهاي آمريكايي است كه در كيفيت و مديريت كيفيت به موفقيتهايي نايل آمده باشند. اهداف اين جايزه عبارتند از:
- ارتقای آگاهي از كيفيت به عنوان يك عنصر مهم افزايش در رقابت
- فهم نيازمندي‌هاي اجراي عالي
- سهيم شدن در اطلاعات
اين جايزه، سه گروه واجد شرايط را در بر دارد: شركتهاي ساخت و توليد، شركتهاي خدماتي و سازمانهاي تجاري كوچك. جايزه بالدريج يك نشان شيشه‌اي با ارتفاع 14 اينچ بوده که تاكنون به شرکتهای زير اهدا گرديده است: سال 1988: شركت موتورولا، سال 1989: شركت ميليكن، سال 1990: شركت موتور كاديلاك، سال 1991: شركت صنايع مارلو، سال 1992: شرکت AT&T، سال 1993: شركت لاستيك ايمز، سال 1996: ارتباطات مشتري شركت AT&T، سال 1995: صنايع آرمسترانگ.
2- معيارهاي جايزه بالدريج
كميته انتخاب‌كنندگان جايزه كيفيت آمريكا، توجه خود را بر هفت زيرمجموعه و معيار معطوف مي‌سازد:
- رهبري
- طرح‌ريزي استراتژيك
- مشتري‌مداری و بازارمداري
- جريان و تحليل اطلاعات
- مديريت منابع انساني
- مديريت فرايند
- نتايج كسب و كار سازمان
3- اهداف جايزه مالكوم بالدريج
اهداف رسمي جايزه بالدريج عبارتند از:
- ترويج و توسعه آگاهي از كيفيت به عنوان عنصري مهم در رقابت
- گسترش مشاركت در اطلاعات و راهبردهاي موفقيت‌آميز كيفي و تسهيم دستاوردهاي اجرايی
در اين ميان عوامل اصلي كه اهداف فوق را در قالب نظام جايزه شكل مي‌دهد، دو دسته‌اند:
- آمادگي شركتها براي اقتصاد به شدت رقابتي در سطح جهاني
- ايجاد ابزاري قدرتمند جهت خودارزيابي و اندازه‌گيري عملكرد و نتايج حاصله جهت طرح براي اقدامات بهبود
جايزه بالدريج، سعي دارد با تعميق فرايند شناخت در داخل و بيرون سازمان، نسبت به شناسايي الگوهاي موفق (Role-mode) و نيز با ترغيب سازمانها به آموختن و بهبود عملكرد در خلال فرايند فوق، به اهداف خود دست يابد. در حال حاضر نظام ارزيابي و رويكردهاي جايزه بالدريج به عنوان كليد مديريتي مهم در راه موفقيت براي شركتها در سطح جهان تلقي مي‌شود.
4- ارزشهاي بنيادين جايزه مالكوم بالدريج
- معيارهاي كيفيت بر اساس نظر مشتري: كليه مشخصه‌هاي كالاها و خدمات كه براي مشتري ارزش محسوب مي‌شوند و منجر به رضايت مشتري مي‌شوند بايد در نظام مديريت كيفيت سازمان مورد توجه قرار گيرند.
- رهبري: مديريت ارشد سازمان بايد جهت‌گيري سازمان را مشخص و ارزشهاي سازمان را به گونه‌اي روشن و شفاف بيان كند. همچنین طرحها، نظامها، ساختارها و روشهاي دستيابي به موقعيت برتر كيفيتي را توسعه دهد و در زمينه ايجاد و حفظ فرهنگ كيفيت در سازمان بكوشد.
- تعهد به كيفيت در بلندمدت: دستيابي به موقعيت برتر در بازار و در زمينه كيفيت در صورتي ميسر است كه سازمان مايل به دادن تعهد و ايجاد تعهد در سازمان نسبت به مشتريان، كاركنان، سهامداران، تأمين‌كنندگان و جامعه باشد.
- بهبود مستمر: دستيابي به بالاترين سطح كارايي، مستلزم اجراي موفق روشهاي بهبود مستمر در سازمان است.
- توسعه نيروي انساني و مشاركت كاركنان در بهبود كارايي عمليات: سازمانها بايد به دنبال راههايي براي درگير كردن كاركنان در امر بهبود عملكرد سازمان و رضايت مشتريان باشند چرا كه دستيابي به آرمانهاي عملكرد سازمان، مستلزم بهره‌گيري از نيروهاي كارآزموده و متعهد است.
- كيفيت طراحي و اقدامات پيشگيرانه: توجه به كيفيت در مرحله طراحي و پيشگيري از مسایل كيفيتي، بسيار كم هزينه‌تر از اقدامات اصلاحي در مراحل نهايي فرايند توليد و عرضه محصولات است.
- مديريت بر اساس واقعيت: مديريت سازمان و تصميم‌گيري در سازمان بايد بر اساس داده‌هاي حقيقي و اطلاعات دريافتي از مشتريان، بازار، كارايي كالاها و خدمات، عمليات، تأمين‌كنندگان و كاركنان باشد.
- توسعه همكاري‌هاي داخلي و خارجي: همكاري‌هاي داخلي و خارجي جهت منافع متقابل واحدها و سازمانها بايد برقرار شود.
- مسئوليت پذيرش شركت (سازمان) در قبال عموم: علاوه بر دستيابي به موقعيت برتر در حوزه كاري سازمان، بايد به مسئوليتهاي ملي و عمومي خود توجه داشته و اقدامات لازم را در زمينه‌هايي چون حفظ اخلاقيات كاري، حفظ سلامت عمومي، ايمني و محيط زيست و انتقال تجربيات موفق خود به جامعه تجاري مربوطه اجرا كند.
- عكس‌العمل سريع: در بازار رقابتي كنوني ميل فزاينده‌اي به كوتاه كردن سيكل عرضه كالا و خدمات به مشتري و پاسخ سريع‌تر به تقاضاهاي مشتريان وجود دارد. بهبود در زمان پاسخ به مشتريان در عمليات و خدمات پشتيباني منجر به كيفيت و بهره‌وري مي‌شود.
5- نحوه امتيازدهي در جايزه بالدريج
امتيازدهندگان معيارهاي بالدريج پس از مشاهده سازمان با توجه به موارد زير اقدام به امتيازدهي مي‌كنند. چگونگي برآورده كردن نيازها و محل رديابي آن بايستي مشخص باشد. براي امتيازدهي يك مورد، امتيازدهنده ابتدا بهترين دامنه امتيازي را كه با آن مورد هماهنگي دارد، انتخاب مي‌كند (مثلاً 60-50). اين تصميم‌گيري نياز به توافق كلي ندارد. امتياز واقعي در داخل دامنه تعيين شده، به قضاوت امتيازدهنده در ارتباط با آن مورد بستگي دارد.
توجه: معيارها به دو قسمت شيوه و نتايج تقسيم شده‌اند كه در قسمت موارد شيوه‌ها، امتياز 50% بيان مي‌كند كه شيوه مورد نظر اهداف اوليه اين مورد را پوشش مي‌دهد. امتيازات بالاتر بلوغ، تكامل و دستيابي بالاتر را بيان مي‌كنند. در قسمت نتايج، امتياز 50% يك روند بهبود مشخصي را در رابطه با آن مورد بيان مي‌دارد. امتيازات بالاتر بهبود بيشتري را در مورد عملكرد مشخص مي‌سازد.
6- اجراي جايزه ملي كيفيت بالدريج
اجراي اين جايزه توسط انجمن كيفيت آمريكا صورت مي‌پذيرد. مرور امتيازدهي و قضاوت براي تقاضاها شامل مشاهده سازمان، توسط صدها سازمان داوطلب از شركتهاي آمريكايي، دانشگاهها، دولت، مشاوران و ساير سازمانها انجام مي‌پذيرد. اين داوطلبان نقش كليدي بسيار مؤثري دارند. هيأت ناظران، سازمان را با سؤالاتي درمورد فرايند مورد بررسي قرار مي‌دهند تا از انجام فرايندهاي مناسب و ايجاد بهبود مستمر، اطمينان حاصل كنند اما ناظران در قضاوت و ارزيابي واقعي متقاضيان مشاركت ندارند. هيأت ممتحنين از 200 نفر بر اساس تخصص و تجربه آنها تشكيل مي‌شود.
فرايند اين جايزه داراي چندين مرحله است كه اولين مرحله، بهبود سالانه معيار، راهنماها و فرايند كلي جايزه است. مرحله بعدي تكميل فرم تعيين شايستگي توسط شركت متقاضي است كه شركت متقاضي بايستي شايستگي خود را به اثبات رساند. سپس هر متقاضي فرم تقاضا را تكميل مي‌كند. در ادامه هر متقاضي در چهار مرحله، مورد بازبيني قرار مي‌گيرد:
- مرور توسط حداقل 5 نفر از اعضاي هيأت ممتحنين
- بازبيني و بررسي به صورت اجماع و ارزيابي متقاضي با توجه به يافته‌هاي مرحله
- بازديد محل سازمان (كارخانه) براي مرور امتيازدهي در مرحله دوم
- بازنگري قضاوت انجام شده و ارایه توصيه‌ها
Hits: 2
