تارنمای «شهد اقتصاد» قصد دارد «دانشنامه اقتصاددانان نوبلیست» را تهیه و منتشر کند. برای این منظور به مرور اقتصاددانانی که موفق به دریافت جایزه نوبل اقتصاد شده اند معرفی خواهند شد. تفاوتی که دانشنامه شهد اقتصاد با سایر گزارش های منتشر شده پیرامون زندگی نامه اقتصادانان نوبلیست دارد این است که این گزارش ها تلاش می کنند به صورت خلاصه اطلاعات کاملی را پیرامون این افراد منتشر کنند. درواقع ویژگی دانشنامه شهد اقتصاد خلاصه بدون معرفی ها در عین جامعیت است.
اولین قسمت دانشنامه اقتصاددانان نوبلیست به معرفی میلتون فریدمن اختصاص یافته است. فریدمن اقتصاددان معروف آمریکایی، از بانفوذترین و در عین حال قوی‌ترین چهره‌های تفکر اقتصاد لیبرالیستی و از سران مکتب پول‌گرایان در اقتصاد کلان است.
تولد:
۱۹۱۲ میلادی در بروکلین نـیویورک
تحصیلات:
- کارشناسی: دانشگاه را جرتز نیوجرسی
- فوق‌لیسانس: دانشگاه شیکاگو
- دکترا: دکترای اقتصاد از دانشگاه کلمبیا سال ۱۹۴۶
سوابق علمی:
- سی سال فعالیت علمی و دانشگاهی در دانشگاه شیکاگو
- پایه گذاری مکتب اقتصادی شیکاگو
- محقق در موسسه”هور”از زیرمجموعه های دانـشگاه اسـتنفورد
سوابق اجرایی:
- مشاور اقتصادی نیکسون و ریگان، رییس جمهورهای امریکا
- ریاست انجمن اقتصاددانان آمریکا، انـجمن اقـتصاددانان غـرب و انجمن”مونت پلرین”
- عضویت در جامعه فلسفی آمریکا و آکادمی ملی عـلوم این کشور
مهمترین آثار:
فریدمن در سال ۱۹۶۲ کتاب”سرمایه‌داری و آزادی”را منتشر کرد،که به نـوعی مـهم‌ترین کتاب وی است و در آن از هرچه کم‌تر شدن نقش دولت در بازار آزاد، برای ایجاد آزادی سیاسی و اجتماعی دفاع کرد و نقش اقتصاد سرمایه‌داری در جامعه آزاد را مورد بحث قرار داد.
- وی هم‌چنین در یـک مجموعه تلویزیونی با نام آزادی انتخاب حضور یافت و به زبان ساده در مورد این‌که چگونه بازارهای آزادکار می‌کنند و در نهایت موجبات ازادی‌های سیاسی و اجتماعی را فراهم می‌آورند به تـوضیح پرداخـت بـا استفاده از همین برنامه تلویزیون، او کتاب «آزادی انتخاب» را بـا هـمکاری همسرش« رز فریدمن»تألیف کرد.
- درآمد مشاغل تخصصی و مستقل (با همکاری سیمون کوزنتس: ۱۹۴۶)؛ این کتاب در واقع رساله دکتری میلتون فریدمن بود.
- مقالاتی در اقتصاد اثباتی (۱۹۵۳)؛ این کتاب مجموعه مقاله‌های منتشره او درباره روش‌شناسی علم اقتصاد، منحنی تقاضای مارشال و مطلوبیت نهایی درآمد است
- نظریه‌ای درباره تابع مصرف (۱۹۵۷)؛ شهرت فریدمن پس از انتشار این کتاب فراگیر شد. وی در این کتاب تابع مصرف کینز را با تفسیر مجدد به‌جای درآمد جاری به در آمد همه عمر (درآمد دائمی) مرتبط ساخت.
- تاریخ پولی آمریکا (با همکاری آنا جی شوارتز: ۱۹۶۳)؛ فریدمن در این کتاب نشان داد که بحران اقتصادی سال‌های ۱۹۳۰ نتیجه اتخاذ سیاست‌های پولی نادرست بانک مرکزی آمریکا بوده است.
- بام‌ها یا سقف‌ها؟ مشکل جاری خانه‌دار شدن (با همکاری جورج استیگلر: ۱۹۴۶).
- مطالعاتی در نظریه مقداری پول (۱۹۵۶).
- تراز پرداخت‌ها (با همکاری رابرت وی. روسا: ۱۹۶۳).
- بدسگالی پول: حوادثی در تاریخ پولی (۱۹۹۲).
نـظریات فـریدمن:
نظریه پولی: میلتون فریدمن بیانی مجدد از نظریه مقداری پول ارائه داد. وی نظریه مقداری پول را به‌عنوان یک نظریه تقاضای پول نه نظریه تعیین‌کننده سطح قیمت‌ها و درآمد اسمی، تفسیر مجدد نمود.
یکی از زمینه‌هایی که فریدمن در آن دخالت دولت را می‌پذیرد، کنترل عرضه پول است. او معتقد است که تورّم، همیشه و همه‌جا یک پدیده پولی بوده و خواهد بود. آنچه مورد نظر فریدمن است، این است که نرخ رشد عرضه پول، آن‌چنان اهمیت ندارد (طبق تحلیل کینز، انبساط پولی در دوران رکود، اقتصاد را دوباره وادار به حرکت می‌کند)؛ آنچه مهم است، این است که عرضه پول، باید با نرخ ثابتی مطابق با رشد تولید، رشد نماید؛ تا ثبات قیمت را در بلندمدت تضمین نماید. از نظر او، عرضه پول، مهمترین عامل تعیین‌کننده تولید ناخالص ملی پولی (PY) است.
فـریدمن، نشان داد برای کنترل تورم و جلوگیری از افزایش هزینه تولید منجر به رکود، متغیرهای پولی و حجم نـقدینگی بـاید مـتناسب با نرخ رشد اقتصادی تنظیم شود.
نظریه مصرف: فریدمن نشان داد که مصرف تابعی از درآمد اسـت و شـهروندان بر اساس پیش‌بینی درازمدت درآمد خود، رفتارهای مصرفی خود را تنظیم می‌کنند. بنابراین تـغییرات مـقطعی در درآمـد،اثر فوری و جدی بر رفتار مصرفی آن‌ها ندارد. فریدمن در کتاب خود به نان‌م”نـظریه تـابع مصرف”به این موضوع پرداخت که بهترین روش برای پس‌انداز و خرج کردن روش کینز یـعنی تـوسل بـه نظریه‌پردازی روانشناسانه نیست که افراد و خانوارها انتظارات مصرف خود را بر اساس میزان درآمد خود تـطبیق مـی‌دهند، بلکه بهترین روش این است که افراد را این‌گونه فرض کنیم،که در مورد ایـنکه ثـروت خـود را در طول زندگی خود چگونه هزینه کنند و به مصرف رسانند، تصمیمات عقلایی اتخاذ می‌کنند پس مـصرف سالانه مردم تابعی است از درآمدهای مورد انتظار آنان در طول زندگی.
رابطه بیکاری و تورم: فـیلیپس اقتصاددان نیوزلندی نشان داده بود که که یک همبستگی تاریخی میان بیکاری و تورم وجـود دارد بـه طوری که در برهه های زمـانی گـوناگون،هرگاه تـورم بـالاتر رفـته،بیکاری کاهش نشان داده است و بالعکس،کـم‌کم ایـن رابطه در ذهن اقتصاددانان جای گرفت و بنابراین انتظار می‌رفت در هنگام اوج بیکاری دولت بـا ابـزار مصنوعی اقدام به افزایش تورم کـند.و بنابر تجزیه و تحلیل‌های بـه دسـت آمده از منحنی فیلیپس دولت نـاگزیر از انـتخاب یک گزینه می‌شود: بیکاری یا تورم بیشتر. فریدمن نظریات فیلیپس را بـه نـقد گذاشت و بیان کرد حتی در صـورت اثـبات چـنین رابطه‌ای، اثرات آن تـنها در کـوتاه‌مدت خواهد بود و اگر دولت اقـدام بـه فازایش تورم کند در بلندمدت بیکاری کاهش نخواهد یافت، حتی اگر تورم در همان میزان بـماند یـا حتی بالاتر رود.
روش‌شناسی اقتصادی: میلتون فریدمن، ضمن پذیرش تفکیک اقتصاد اثباتی و اقتصاد دستورى، اقتصاد اثباتی را به “هست‌ها” و اقتصاد دستورى را به “بایدها” منتسب مى‌داند. او در عین حال، معتقد است که اقتصاد دستورى، وابسته به اقتصاد اثباتی و متأثر از آن است و نتیجه هر سیاست اقتصادى، براساس پیش‌بینى نتایج یک عمل اقتصادى تنظیم مى‌شود. فریدمن، هدف نهایى یک علم اثباتی را توسعه نظریه و یا فرضیه‌اى مى‌داند که با آن بتوان پیش‌بینی‌هاى معتبر و معنادارى درباره پدیده‌ها ارائه کرد. هرچه نظریه مهم‌تر و قوى‌تر باشد، فروض آن، غیرواقعى‌تر خواهد بود. در روش‌شناسى فریدمن، کارآیى یک نظریه، در عینیّت و دقت پیش‌بینی‌هاى آن است.
تاثیرات اندیشه‌های فریدمن:
نظرات او در مورد سیاست‌های عرضه پول (هماهنگی عرضه پول با نرخ رشد اقتصادی)، مالیات(اخذ مالیات کم و این‌که سیاست‌های پولی بسیار موثرتر از سیاست‌های مالی است) و خصوصی‌سازی(کـوتاه کـردن دست دولت از اقتصاد)، سیاست‌های بسیاری از دولت‌های دنیارا تحت‌تأثیر قرار داد. مخصوصا در زمان رونالد ریگان در امریکا و مارگارت تاچر در انگلستان، از ایده‌های اقتصادی او بسیار استفاده شد. هم‌چنین در سال ۱۹۷۵ فریدمن به کنفرانسی در شیلی رفت و زمینه را بـرای بـرنامه‌هایی که گروه موسوم به«بچه‌های شیکاگو»در شیلی طراحی کرده بودند هموار ساخت.
جوایز:
- مدال جان بیتس کلارک در سال ۱۹۵۱
- نوبل اقتصاد در سال ۱۹۷۶
- جـایزه ویـژه دولت ژاپن را در سال ۱۹۸۶
- نشان ملی علوم در سال ۱۹۸۸
- مدال آزادی، نشان ویژه ریاست‌جمهوری در سال ۱۹۸۸
- جـوایز مـختلف از سوی دانشگاه‌های آمریکا، ژاپن و گـواتمالا
مرگ:
در ۱۶ نوامبر ۲۰۰۶ در سن ۹۴ سالگی
برگرفته: شهد اقتصاد
بازدیدها: 2
