معاملات بر اساس اطلاعات نهاني
شنيدن داستانهايي درباره معاملات افراد دروني شركت که مبتنی بر اطلاعات نهانی است معمولاً براي سرمايه گذاران جالب توجه هست چراكه به نوعي تاثیر این معاملات به خود آنها نیز بر می گردد.
براي درك اين مطلب كه چرا معامله بر اساس اطلاعات نهاني نوعي جنايت است بايد به نحوه كاركرد بازار توجه داشت. بديهي است كه معامله بر اساس اطلاعات نهاني به اين مفهوم است كه افراد دروني شركت با استفاده از اطلاعاتي كه در اختيار آنهاست و همه از آن مطلع نمي باشند سعي در بدست آوردن مزيت غير عادلانه اي مي كنند تا بازدهي هاي غير عادلانه اي بدست آورند. استفاده از اطلاعات منتشر نشده براي همگان براي انجام معاملات نقض مسلم اصل شفافيت بعنوان ركن بازار سرمايه مي باشد.
در بازار شفاف اطلاعات به گونه اي منتشر ميشود كه كليه مشاركت كنندگان بازار كم و بيش در زمانهاي مناسبي آنرا دريافت مي كنند. در اينصورت مزيت سرمايه گذاران نسبت به همديگر بر اساس قدرت تحليلگري آنها نسبت به اطلاعات موجود خواهد بود و اين مهارت به شايستگي و آگاهي سرمايه گذاران بستگي دارد. اگر كسي بر اساس اطلاعات دروني شركت معامله كند به مزيتي دست يافته است كه ديگران از آن برخوردار نمي باشند.
اينكار نه تنها عمل غير عادلانه اي است بلكه باعث از هم گسيختگي و فروپاشيدگي يك بازار سرمایه شده و ضرر آن متوجه همه فعالان بازار سرمایه خواهد شد . ادامه چنين روندي و عدم برخورد قاطع با معامله كنندگان بر اساس اطلاعات نهاني باعث سلب اعتماد سرمايه گذاران از بازار شده و موجب فرار آنها از سرمايه گذاري می شود .
بنا به اهمیت در خور این مساله در آگوست 2000 در ايالات متحده ، كميسيون اوراق بهادار قوانين جديدي را در مورد معاملات بر اساس اطلاعات نهاني وضع و از اكتبر همان سال آن قوانين را اجرايي كرد. بر طبق قانون 10b5-1 معامله بر اساس اطلاعات نهاني آن معامله اي است كه معامله كننده از اطلاعات غير منتشر شده اي برخوردار است و با انجام معامله از وظيفه خود مبني بر رازداري از آن اطلاعات (آنچنان اطلاعاتي كه انتشار آنها بر قيمت سهام تاثير خواهد گذاشت) تخلف مي كند.
چنين اطلاعاتي مي تواند شامل مواد ذيل باشد :
1- اطلاعاتي مبني بر ادغام شركت ها
2- تعديل هاي مثبت يا منفي سود هر سهم
3- اعلان كشفيات جديد مثل كشف دارويي جديد براي شركتهاي داروسازي
4- بر طبق قانون ياد شده شركتها نمي توانند در انتشار اطلاعات خود گزينشي عمل كنند و همه سرمايه گذاران بزرگ و كوچك و حقيقي و حقوقي بايد بصورت همزمان و يكسان به اطلاعات دسترسي داشته باشند.
بعضي وقتها توضيح اينكه چه كساني از اطلاعات نهاني برخوردار هستند كار آساني است. مديران عامل ، مديران اجرايي ، اعضاي هيات مديره از جمله اين افراد هستند اما معمولا بنا به روابط متقابل انساني ، افراد ديگري نيز به اين گروهها اضافه مي شوند. در معاملات بر اساس اطلاعات نهاني كه بوسيله درز اطلاعات از طريق مجاري غيررسمي از ديوارهاي نه چندان بلند شركت صورت ميگيرد دو طرف وجود دارد.
ناشر اطلاعات كه به وظيفه رازداري خود عمل نمي كند و استفاده كننده از اين اطلاعات كه بر اساس آن اطلاعات اقدام به انجام معامله ميكند . هر دو اين طرفين از مشاركت دوجانبه قصد انتفاع دارند. اگر همسر مدير عامل اطلاعاتي به همسايه خود بدهد و او از اين اطلاعات در معاملات استفاده كند هر دو اين افراد از ديد معامله بر اساس اطلاعات نهاني محكوم هستند و اگر همسايه او از اين اطلاعات استفاده نكند باز فرد نشر دهنده اطلاعات به خاطر اقدام خود مسئول است.
تشخيص ناشر اطلاعات و اثبات اين مطلب كار بسيار سختي است چراكه ردپاي مسير اطلاعات دروني و تاثير آن بر معاملات افراد كار بسيار پيچيده اي خواهد بود. بعنوان مثال اگر كارگزار يك سرمايه گذار به او توصيه خريد يا فروش سهمي را بكند فرد سرمايه گذار لزوماً خبر نخواهد داشت كه اطلاعات كارگزار از چه طريقي بدست وي رسيده است و يا اگر در جلسات بين مديران شركت ، افرادي از كارمندان بصورت غيرقانوني به صحبتهاي آنها گوش كنند و يا در هنگام كپي كردن مطالب از آن رونوشت برداشته و از اطلاعات موجود استفاده كنند تشخيص موارد نقض قانون شفافيت و طرفين درگير در استفاده از اطلاعات نهاني كار پيچيده اي خواهد بود.
نتيجه گيري
از آنجائيكه معامله كنندگان بر اساس اطلاعات نهاني از مزيتهایي به غير از مهارت فني و تحليگري برخوردار مي شوند اينكار اعتماد سرمايه گذاران به بازار سرمايه را تهديد ميكند.بنا به دلیل بسیار با اهمیت فوق به نظر می رسد که مدیران یازار سرمایه کشور بایستی اهمیتی در خور برای معاملات بر اساس اطلاعات نهانی و شیوه های جلوگیری از آن قائل شوند و برای يك سرمايه گذار بسيار مهم است كه معاملات غير قانوني بر اساس اطلاعات نهاني را شناخته و در سرمايه گذاريهاي خود مدنظر قرار دهد
نوشته: محمد خان زاده – کارشناس بورس منطقه ای آذربایجان شرقی
بازدیدها: 0
