گوش دادن یکی از مهارت‌های بسیار مهم ارتباطات است و این که چقدر خوب گوش میدهیم تاثیر بزرگی بر عملکرد شغلی ما و رابطه‌مان با دیگران دارد. ما گوش میدهیم تا:
- اطلاعات کسب کنیم
- متوجه آنچه دیگران مد نظر دارند، بشویم
- لذت ببریم
- یاد بگیریم
و همه ما می‌‌‌انگاریم که شنونده‌های خوبی هستیم. اما در واقع، اکثریت ما این گونه نیستیم؛ طبق تحقیقات صورت گرفته، ما تنها بین ۲۵ تا ۵۰ درصد آنچه میشنویم را به خاطر می‌‌سپاریم؛ این نتیجه، بدین معنی است که وقتی که برای ۱۰ دقیقه با مشتری، رئیس، دوست و یا افراد خانواده خود صحبت می‌‌کنیم تنها نیمی از صحبت ها را کاملا متوجه میشویم؛ حتی زمانی که از کسی آدرس می‌‌پرسیم نیز این مسئله صادق است.
همه ما می‌‌توانیم مهارت گوش دادن را در خود تقویت کنیم. با بهتر گوش دادن، ما بهره‌وری و هم چنین، توانایی خود برای مذاکره، تحت تاثیر قرار دادن دیگران و یا متقاعد کردن آنان را افزایش میدهیم. مهمتر این که از این طریق، از مجادله و سوء تفاهم اجتناب خواهیم کرد. همه این موارد برای موفقیت در محل کار لازم است.
گوش دادن فعالانه چیست؟
برای آن که شنونده بهتری باشیم، باید “شنیدن فعالانه” را تمرین کنیم؛ تلاشی آگاهانه نه تنها برای این که کلماتی که دیگری می‌‌گوید را بشنویم، بلکه تمامی پیامی که او می‌‌فرستد را متوجه شویم.
برای این که بتوانیم به این هدف برسیم، باید به طرف مقابل با دقت گوش دهیم. نباید به خود اجازه دهیم که دیگر اتفاقات پیرامونی ما حواسمان را پرت کند و مهمتر این که نباید وقتی دیگری در حال حرف زدن است، ما به فکر یافتن پاسخی برای گفته‌های او و یا به عبارتی، در حال پرورش ایده‌ای برای مقابله با گفته‌های وی باشیم. همین‌طور، نمی‌‌توانیم به خود اجازه دهیم که خسته شویم و یا تمرکز خود را از دست بدهیم.
نکته: اگر در موردی خاص تمرکز کردن روی حرف دیگری برایمان دشوار است، سعی کنید آنچه طرف مقابل می‌‌گوید را در ذهن خود تکرار کنیم؛ این روش پیام آنان را تقویت نموده و به تمرکز ما کمک می‌‌کند.
برای این که مهارت‌های شنوایی خود را تقویت کنیم، بهتر است به طرف مقابل نشان دهیم که ما به آنچه او می‌‌گوید گوش میدهیم. برای این که متوجه اهمیت این موضوع شویم، بهتر است به خاطر بیاوریم که آیا تا به حال اتفاق افتاده که در گفتگو با دیگری، از خود پرسیده باشیم که آیا او واقعا به ما گوش می‌‌دهد یا خیر! از خود پرسیده باشیم که آیا او اصلا متوجه منظور من شد و آیا اصلا ارزش دارد که حرفمان را ادامه دهیم؛ درست مثل این که با دیوار صحبت می‌‌کنیم.
تصدیق صحبت دیگری میتواند به سادگی یک سر تکان دادن و یا “بله” گفتن باشد. نباید لزوما با حرف‌های طرف مقابل موافق باشیم، بلکه با این کار نشان میدهیم به در حال گوش دادن هستیم. استفاده از زبان بدن و نشانه‌های دیگر برای تصدیق دیگران نیز به ما یادآوری می‌‌کند که توجه کنیم و نگذاریم فکرمان منحرف شود. بهتر است سعی کنیم به گونه‌ای به گوینده پاسخ گوییم که هم او تشویق به ادامه صحبت شود و هم ما بتوانیم آن اطلاعاتی که می‌‌خواهیم را بدست آوریم. با سر تکان دادن و بله گفتن‌های گاه به گاه به گوینده نشان میدهیم که به بحث علاقمند هستیم و پرسش و توضیح و تفسیر گاه به گاه بیانگر این است که ما متوجه منظور وی شده‌ایم.
چگونه شنونده‌ای فعال باشیم؟
گوش دادن فعالانه پنج اصل مهم دارد. این اصول به ما کمک میکنند تا اطمینان حاصل کنیم که به طرف مقابل گوش میدهیم و او نیز می‌‌داند که ما به او گوش میدهیم.
۱) توجه کنیم
کاملا متوجه گوینده باشیم و پیام او را تصدیق کنیم؛ بدانیم که ارتباط غیرکلامی نیز بسیار مهم است.
- به گوینده نگاه کنیم.
- فکرهای منحرف کننده را کنار بگذاریم.
- در ذهن خود به دنبال تکذیب و عمل متقابل نباشیم.
- از این که حواسمان با عوامل محیطی مانند گفتگوهای حاشیه‌ای پرت شود، خودداری کنیم.
- به زبان بدن گوینده نیز توجه کنیم.
۲) نشان دهیم که گوش میدهیم
برای این که توجه خود را به گفتگو نشان دهیم از زبان بدن و اشارات استفاده کنیم.
- گاه به گاه سر خود را تکان دهیم.
- از لبخند و دیگر حالت‌های چهره استفاده کنیم.
- از طرز ایستادن و یا نشستن خود آگاه باشیم و بدانیم که مناسب و مشوق ادامه گفتگوست.
- سعی کنیم تا جای ممکن خود را در شرایطی مشابه با فرد مقابل قرار دهیم. مثلا اگر فرد صحبت کننده ایستاده، ما نیز بایستیم.
- با اظهار نظرهای گاه به گاه و تاییدهای کوچک مانند “آها” و “بله” گوینده را تشویق به ادامه صحبت کنیم.
۳) بازخورد بدهیم
برداشت‌های شخصی، فرضیات، قضاوت‌ها و باورهای ما میتواند آنچه ما میشنویم را تحریف کند و تغییر دهد. به عنوان یک شنونده، کار ما این است که آنچه گفته میشود را بشنویم. برای این کار شاید لازم باشد که آنچه گفته میشود را منعکس کنیم و سئوال بپرسیم.
- آنچه مطرح شده است را با تکرار منعکس نماییم: برای مثال، می‌‌توانیم بگوییم “آنچه که من می‌‌شنوم این است که…” و یا ” به نظر می‌‌رسد شما می‌‌گویید که…”.
- برای مشخص شدن بعضی نکات سئوال بپرسیم، برای مثال: “منظورتان از این که گفتید….. چیست؟”، “آیا منظورتان این است که….؟”
- هر از گاهی آنچه گفته شده است را خلاصه کنید.
۴) قضاوت را به تاخیر بیاندازیم
قطع کردن صحبت، زمان را هدر می‌‌دهد، گوینده را خسته کرده و درک ما را نیز محدود می‌‌نماید.
- پیش از این که سئوال خود را مطرح کنیم، به گوینده اجازه دهیم که نکته خود را تمام کند.
- با بحث متقابل و ایده‌های مخالف صحبت را قطع نکنیم.
۵) پاسخ مناسب بدهیم
گوش دادن فعالانه مدلی برای احترام و درک است. هنگامی که این گونه گوش فرا میدهیم، اطلاعات دریافت می‌‌کنیم و با دیدگاه‌های دیگر آشنا میشویم. بهتر است به خاطر داشته باشیم که با حمله به گوینده و یا خوار و کوچک کردن وی هیچ چیز کسب نخواهیم کرد.
- در پاسخ خود شفاف، باز و صادق باشیم.
- دیدگاه خود را قاطعانه بیان کنیم.
- با دیگری آن گونه رفتار کنیم که فکر می‌‌کنیم صحیح است.
در صورت تمایل، به خواندن بیشتر در مورد مهارت‌های ارتباطی اینجا را کلیک کنید: “مهارت نه گفتن“.
منابع:
http://www.mindtools.com/CommSkll/ActiveListening.htm
http://personalhack.com/2007/11/10-tips-on-becoming-an-active-listener/
http://www.utpb.edu/media/pdf/literacycenter/tipsforbecominganactivelist…
http://psychcentral.com/lib/2007/become-a-better-listener-active-listening/
~ مدرسه پرتو
Hits: 0
