در سال‌های اخیر، هر روز بر تعداد افرادی که عاشق خواندن، مطالعه و کتاب هستند ولی حتی یک دقیقه وقت خالی ندارند؛ افزوده می‌شود. کتاب‌های بیشتری روی زمین می‌افتد و به جای آن گوشی‌های موبایل، تبلت‌ها، لپ‌تاب‌ها، هدفون‌ها و گجت‌های دیگر برداشته می‌شود.
آن اشتیاق و شور برای خواندن هست؛ چندین کتاب در کتابخانه دایما چشمک می‌زنند و دلمان تنگ شده برای یک ساعتی لم دادن و غرق شدن در یک رمان خوب یا کتابی علمی درباره فضا و آینده بشر اما هیچ‌وقت به این ساعت خوش نمی‌رسیم.
حتی گاهی برایش برنامه‌ریزی هم می‌کنیم و با خودمان قرار می‌گذاریم که این آخر هفته باید خواندن کتاب را دوباره شروع کنم؛ پنج‌شنبه شب برنامه‌هایم را خلوت‌تر می‌کنم تا ساعتی مطالعه کنم ولی باز پنج‌شنبه شب فرا می‌رسد و بعد دانلود یک فیلم، خبر مهمی در شبکه‌های اجتماعی، کار غیرمنتظره‌ای یا اصلا نداشتن حس و حال گرفتن کتاب کاغذی در دست و شروع داستانی تازه، مانع می‌شود.
من خودم جزو افرادی بودم که در گذشته (۴ الی ۵ سال پیش) ماهی خواندن چند کتاب را تمام می‌کردم و همیشه تشنه خرید کتاب‌های جدید بودم ولی به تدریج تبدیل به فردی شدم که شاید چند ماهی یک کتاب می‌خوانم.
دلایل زیادی برای آن سراغ دارم. فرهنگ وب‌گردی و اینستاگرام‌گردی و زودخوانی و کوتاه‌خوانی، کار بیشتر برای درآمد بیشتر و در نتیجه خستگی بیشتر در آخر شب، دوندگی بیشتر برای امورات زندگی و عدم آمادگی و رهایی ذهن برای شروع مطالعه یک کتاب و …
شاید شما هم دلایل دیگری برای کم‌کتاب‌خوانی داشته باشید و کم و بیش مانند من شده‌اید.
مطالعه نکردن یک عادت بد بزرگ است و بیشتر از آن‌چه که تصور می‌کنیم؛ برایمان ضرر دارد و ازش ضربه می‌خوریم. وقتی چیزی نمی‌خوانی انگار چیزی نمی‌دانی و در نفهمی و ندانستن به سر می‌بری. به همین خاطر تصمیم گرفتم هر طور شده دوباره موتور کتاب‌خوانیم را روشن کنم.
ترفندهای زیر حاصل همین تلاش‌ها برای مطالعه و کتابخوانی بیشتر با وجود مشغله کاری ۲۴ ساعته و نداشتن حتی یک دقیقه وقت آزاد کاری یا ذهنی است:
۱- خرید کتاب‌های کوچک جیبی
اگر با دیدن ضخامت کتاب‌ها از خواندن‌شان پیشمان می‌شوید و پیش خودتان می‌گویید کی من برسم این کتاب ۵۰۰ صفحه‌ای را بخوانم؛ سعی کنید نسخه جیبی و کوچک آن را تهیه کنید. یا اصلا سراغ کتاب‌هایی بروید که کوتاه و کوچک هستند و زود تمام می‌شوند.
خوش‌بختانه، بسیاری از ناشران در سال‌های اخیر سعی کردند نسخه‌های جیبی کتاب‌های معروف و پرفروش را هم عرضه کنند. کتاب جیبی راحت‌تر حمل می‌شود؛ می‌توانید همیشه در کوله و کیف بگذارید و در اولین فرصت چند صفحه بخوانید؛ از نظر ذهنی امید به خواندن آن بیشتر است و زودتر به سرانجام می‌رسد.
من با همین ترفند و البته نکته‌ای که در ترفند بعدی می‌گویم؛ کتاب قطور و طولانی «کلیدر» محمود دولت‌آبادی را در کمتر از یک ماه خواندم؛ به‌طوری که خودم هم باورم نمی‌شد!
۲- همیشه کتاب همراه خودتان داشته باشید
می‌دانستم اصلا وقت خالی پیدا نخواهم کرد ولی همیشه یک کتاب همراه خودم داشتم. در کیف محل کار، در نوبت دندان‌پزشکی، در هنگام شرکت در جشن تولد خواهرزاده‌ام، در یک قرار دوستانه، حتی در نشست خبری‌ها و همایش‌ها.
بعد با تعجب دیدم که هر وقت کتاب همراهم است؛ اتفاقا وقت خالی پیدا می‌شود که به جای ور رفتن با گوشی موبایل؛ چند صفحه‌ای مطالعه کنم. شما هم امتحان کنید تا متوجه شوید همراه داشتن کتاب در هر موقعیتی چقدر به مطالعه بیشتر می‌انجامد.
هیچ عیبی ندارد که هر کجا که هستید؛ در هر وضعیتی که هستید یک کتاب به دست گرفته و شروع به خواندنش کنید.
۳- همیشه کتاب را جلوی چشم قرار دهید
برای ایجاد انگیزش و محرک ذهنی، هر روز کتابی که در حال مطالعه‌اش هستم را روی میزکار، اوپن خانه، میز عسلی وسط اتاق نشیمن و کنار تخت‌خواب می‌گذاشتم تا ناخودآگاه در تمام روز چشمم به آن افتاده و برای خواندنش حریص باشم.
گاهی اوقات وقت خواندش را ندارم ولی برمی‌دارم و برگ می‌زنم و جلد و پشت جلدش را نگاه می‌کنم ولی در نهایت خواندنش را شروع می‌کنم.
۴- فقط یک صفحه بخوانید
در مقطعی با خودم قول و قرار گذاشتم هر شب پیش از خواب فقط یک صفحه کتاب بخوانم. آن‌قدر دیر به رخت‌خواب می‌رفتم که اگر می‌خواستم نیم ساعت هم مطالعه کنم؛ قطعا یک ساعت دیرتر از خواب بیدار می‌شدم. پس وعده کردم فقط یک صفحه بخوانم تا امشب مطالعه‌ام را کرده باشم.
اما کم‌کم خواندن یک صفحه به چند صفحه و بعد چند ده صفحه کشید و شد یک عادت که اگر نیم ساعت مطالعه نکنم؛ اصلا نمی‌توانستم بخوابم. جالب اینکه صبح زود هم سر ساعت همیشگی از خواب بیدار شدم. خواندن یک صفحه کتاب در روز ترفندی برای عادت کردن به مطالعه است. کتاب‌ها خودشان شما را به سوی خود کشانده و همراه می‌کنند.
۵- محیط و وضعیت مناسب کتاب‌خوابی بسازید
کتاب خواندن، آداب و رسوم، الزامات و اقداماتی دارد. برخی افراد سراغ کتاب‌ها نمی‌روند چون شرایط و الزامات کتابخوانی را ندارند. مثلا، همسرشان به نور چراغ حساسیت دارد در نتیجه نمی‌توانند شب پیش از خواب مطالعه کنند یا حتما باید همراه کتاب موسیقی گوش کنند که برای دیگران آزاردهنده است یا چای و قهوه بنوشند.
سعی کنید برای هریک از این موانع و محدودیت‌ها یک راه چاره پیدا کنید. از هدفون و ایرفون برای شنیدن موسیقی بدون آزار دیگران استفاده کنید. چراغ‌خواب‌های کوچک یک نفره کنار دست‌تان بگذارید و دم‌نوش‌هایی که سریع آماده می‌شوند در خانه داشته باشید.
۶- همیشه چند کتاب نخوانده داشته باشید
مواظب باشید مخزن کتاب‌های جدید و نخوانده شما خالی نشود. بی‌شک، یک عامل بزرگ و محرک در کتابخوانی، صف کتاب‌های نخوانده است که دایما آدم را صدا می‌زنند. هرچه کتاب‌هایی که خریده‌اید اما نخوانده‌اید معروف‌تر باشند؛ زودتر سد عدم مطالعه شما شکسته شده و تهییج می‌شوید خواندن آن‌ها را تمام کنید.
۷- هر هفته کتاب‌فروشی بروید
یکی از لذت‌بخش‌ترین کارهای دنیا برای من، پرسه زدن در کتاب‌فروشی‌ها است. دیدن کتاب‌های جدید، چنان شوقی در درونم ایجاد می‌کند و چنان انگیزه‌ای برای خواندن پیدا می‌کنم که همه موانع از سر راه برداشته می‌شوند.
هر هفته باید این اشتیاق را تجدید کنید تا برای یک هفته به اندازه کافی انگیزه داشته باشید. حضور در کتاب‌فروشی‌ها هرچند به خرید کتاب منجر نشود ولی می‌فهمید چه ناشرانی، چه نویسندگانی، چه کتاب‌هایی و چه اتفاقاتی در حوزه کتاب افتاده است و به‌روز می‌مانید.
8- کتاب‌های الکترونیکی را فراموش نکنید
من که به شخصه جانم در می‌رود تا یک کتاب الکترونیکی روی موبایلم بخوانم ولی باز هم تا به امروز موفق شدم ده‌ها کتاب صوتی یا ای بوک بخوانم. باید روی گوشی موبایل یا تبلت خود همیشه چند کتاب مورد علاقه را داشته باشید.
کافی است در فرودگاه باشید و پرواز شما ۳ ساعت تاخیر داشته باشد تا در کمال ناباوری ببینید یک کتاب کامل مطالعه کردید.
9- برای علاقه خودتان بخوانید نه دیگران
اشتباه می‌کنید فقط دنبال خواندن کتاب‌های پیشنهادی دیگران بروید. باید سبک مورد علاقه خودتان را پیدا کرده و در آن سبک کتاب‌های جدید را یافته و مطالعه کنید. این‌طوری، کتاب خواندن برای شما یک تجربه، سرگرمی و لذت می‌شود نه یک کار اجباری!
شاید به معروف‌ترین رمان‌های جهان اصلا علاقه‌ای نداشته باشید؛ پس نباید سراغ خواندن «برادران کارامازوف»، «جنگ و صلح» و «صد سال تنهایی» بروید؛ برعکس به خواندن کتاب‌های تاریخی یا علمی تخیلی علاقه داشته باشید. شاید دوست دارید درباره زمان، آینده و آخرالزمان بیشتر بدانید.
برخی افراد فقط می‌توانند داستان کوتاه بخوانند و برخی دیگر از داستان کوتاه متنفراند. برخی افراد فقط عاشقانه می‌خوانند و برخی دیگر عاشقانه خواندن را وقت تلف کردن می‌دانند. افراد زیادی را می‌شناسم که تجربه خوبی از کتاب خریدن و خواندن ندارند؛ چون نمی‌دانند چه دوست دارند بخوانند!
10- به کتاب‌خوان‌ها متصل باشید
اگر خیلی علاقه‌مند دنبال کردن اخبار کتاب‌ها و ناشران هستید؛ باید عضو گروه‌ها، کانال‌ها، صفحات و پایگاه‌های وب کتاب‌خوان‌ها و ناشران شوید. در این صورت، خودبه‌خود کتاب‌های جدید و خواندنی سراغ شما می‌آیند و می‌دانید این هفته باید چه کتابی بخرید و شروع به خواندنش کنید.
کانال‌هایی هست که گزیده‌هایی از کتاب‌ها را برای شما ارسال می‌کنند یا کتاب‌های روز را با تخفیف ویژه می‌فروشند؛ ده‌ها اپلیکیشن هست که مشغول معرفی کتاب هستند و سرویس‌هایی که کمک می‌کنند همیشه کتاب‌خوان باقی بمانید.
11- ساعت کتابخوانی وضع کنید
چند سال پیش، برای حضور در نمایشگاهی در اصفهان میهمان دوستی بودم. اواسط شب، وقتی که من داشتم کاتالوگ‌های نمایشگاه را زیر و رو می‌کردم؛ ناگهان دیدم همسر دوستم و دخترش کتاب‌هایی با خودشان به سالن آورده و شروع به خواندن کردند. دوستم به شوخی گفت: «به ساعت خوردن کتاب رسیدیم.»
آن‌قدر روی این عادت و فرهنگ تمرین و اصرار کرده بودند که برایشان ملکه شده بود. سر ساعت مشخصی از شب باید سراغ کتاب‌ها می‌رفتند. چه تصویر زیبا و رشک‌برانگیزی بود. تمام اعضای خانواده با هم شروع به کتابخوانی کنند درست مانند دور یک سفره نشستن و غذا خوردن یا فیلم تماشا کردن و …
باید خودمان را در موقعیت کتابخوانی قرار دهیم و کاری کنیم که برایمان لذت‌بخش شود. برخی دوست دارند صبح زود چند صفحه کتاب بخوانند و برخی پس از ۹ ساعت کار سخت روزانه!
خیلی دوست داریم شما هم تجربیات و ترفندهای کتابخوانی خودتان در این روزگار پر مشغله برایمان تعریف کنید.
نوشته: میثاق محمدی‌زاده | برگرفته: یک پزشک
Hits: 1
