اشاره: هر روز در جامعه با شخصيت هاي گوناگوني برخورد مي کنيم و نحوه برخورد آنها با ما، عکس العمل هايي را از سوي ما برمي انگيزد و احساس شادي و يا ناراحتي و اضطراب را در ما به وجود مي آورد. در اين ميان در محيط کار خود گاهاً با شخصيت هايي برخورد مي کنيم که با ما همکاري نمي کنند، زودرنج و حساس هستند، حالت تدافعي به خود مي گيرند، حالت خصمانه دارند و يا حتي رفتاري بسيار غيردوستانه از خود نشان مي دهند. اين شخصيت ها با رفتار منفي که از خود نشان مي دهند، مانع تلاش هاي ما براي ارايه کار مفيد مي شوند و گاهاً نتيجه منفي و معکوس از انجام کارها را به همراه دارند. به اين نوع شخصيت ها، شخصيت هاي «دشوار» يا «مشکل ساز» گفته مي شود.
چنان که گفتيم شخصيت هاي دشوار، از جمله افرادي هستند که با آنها در محيط کار، روبرو مي شويم و به آنها متکي هستيم و با آنها زندگي مي کنيم بنابراين نحوه برخورد با اين گونه شخصيت ها، مي تواند ما را از فشار رواني و ناراحتي هاي بوجود آمده در محيط کار برهاند و ما را به عنوان عضو کارآمد و اثربخش سازمان معرفي نمايد.
شخصيت هاي دشوار
بايد توجه داشت که شخصيت هاي دشوار، بيشترين و عميقترين آثار منفي را بر افراد و سازمان ها دارند، بنابراين ضروري است که با برخي از اين شخصيت ها، آشنا شويم.
شخصيت هاي همه چيزدان: افرادي هستند که فکر مي کنند در همه زمينه ها، متخصص هستند و سعي دارند درباره هر موضوعي ابراز عقيده کنند ، اما زماني که اشتباه مي کنند، اشتباه خود را قبول ندارند حتي حالت تدافعي به خود مي گيرند و بر اشتباه خود اسرار مي ورزند. از خصوصيات ديگر اين افراد، تکبر و پرافاده بودن است.
شخصيت هاي منفعل: شخصيت هاي منفعل، چهره اي سرد و بي احساس دارند، به ديگران با بي تفاوتي نگاه مي کنند و نگاه هاي خيره دارند، از اختلاف نظر و مناقشه يا چالش، به هر قيمتي که شده، اجتناب مي ورزند و دوست ندارند عقيده و نظر خود را ابراز کنند.
شخصيت هاي مستبد: شخصيت هاي مستبد، قلدري مي کنند، حتي اگر لازم باشد، با چرب زباني ديگران را وادر به کارهايي مي کنند که ممکن است در نهايت به سود آنان تمام شود. شخصيت هاي مستبد به سادگي به ديگران توهين مي کنند و زماني که از ديگران انتقاد مي کنند، انتقادشان همراه با قساوت و بي رحمي است. پرتوقع بودن نيز از خصوصيات ديگر اين افراد است.
شخصيت هاي بله گو: شخصيت هاي بله گو، در مقابل هر درخواستي، پاسخ بله مي دهند و با هر پيشنهادي موافق هستند. اين افراد قول انجام دادن هر کاري را مي دهند، اما به ندرت به قولي که داده اند، عمل مي کنند.
شخصيت هاي نه گو: در مقابل شخصيت بله گو، شخصيت نه گو قرار مي گيرد که در مقابل هر درخواستي پاسخ نه از آنها شنيده مي شود. آنها منفي باف و بدبين هستند و کمتر از خود انعطاف نشان مي دهد و وجود اين نوع شخصيت در هر جايي، مانع از پيشرفت کارها مي شود.
شخصيت هاي شاکي: فردي است که به قول معروف از زمين و زمان شکايت مي کنند و در مقابل، براي تغيير اوضاع و احوال در جهت صحيح، اقدامي انجام نمي دهند. افرادي که داراي اين شخصيت هستند، هميشه منفي گرا بوده و عيب جويي مي کنند و با اين کار خود، ديگران را از خود مي رنجانند.
شخصيت هاي حسود: افرادي که داراي شخصيت حسود هستند، تاب تحمل رشد و پيشرفت هيچ يک از دوستان و همکاران خود را ندارند و اگر متوجه شوند يکي از دوستان و يا همکاران آنها مورد توجه قرار گرفته است، به روش مستقيم يا غيرمستقيم مي کوشند وي را در نزد ديگران حقير نمايند. همچنين اين افراد سعي مي کنند به گونه اي رفتار کنند که هرگز کسي متوجه حسد و گاه کينه ورزي آنان نشود.
پيشنهاداتي براي برخورد با شخصيت هاي دشوار
سعي کنيد مقصود اصلي خود را از ملاقات با شخصيت هاي دشوار، تقريباً فوري بيان کنيد. سعي نکنيد درباره يک موضوع، احساسي با اين گونه شخصيت ها برخورد کنيد و با صحبت کردن درباره موضوعات غيرمرتبط، هم وقت خود را تلف کنيد و هم نتوانيد مقصود و موضع خود را نسبت به رفتار منفي اين گونه افراد، بيان نماييد.
2- اجتناب از حالت دفاعي و يا پوزش طلبي
توصيه مي شود در هنگام احساس نياز براي ملاقات و مذاکره با شخصيت هاي دشوار، از حالت دفاعي و يا پوزش طلبي اجتناب کنيد. سعي نکنيد در مقابل رفتارهاي منفي شخصيت هاي دشوار حالت دفاعي به خود بگيرد، چرا که اين گونه شخصيت ها زماني که حالت دفاعي شما را مشاهده کنند، بيشتر رفتار منفي خود را ادامه خواهند داد. همچنين نبايد در مقابل رفتارهاي منفي اين گونه افراد حالت پوزش طلبي به خود بگيريم چرا که با اين کار خود، به شخصيت هاي دشوار اجازه خواهيم داد که در موقعيت هاي ديگر نيز رفتارهاي منفي خود را تکرار کنند.
3- صميمت دربرخورد با افراد ديگر در مقابل شخصيت دشوار
نبايد سعي کنيم در برخورد با شخصيت هاي دشوار، موضع خصومت آميز و دشمنانه به خود بگيريم، چرا که با انجام اين عمل، بيشتر اين گونه افراد را به واکنش هاي منفي وامي داريم. بنابراين توصيه مي شود براي مواجهه با شخصيت هاي دشوار، به شيوه زير عمل نماييم.
با فرد ديگر با صميمت رفتار کنيم تا شخصيت دشوار به چگونگي مواجهه و برخورد ما با خود و افراد ديگر توجه کند و با تعارض هاي تلخي که در برخورد با او و افراد ديگر رخ مي دهد، متوجه موضوع شود تا سعي در اصلاح رفتار منفي خود نمايد.
به ياد داشته باشيم که برخورد و مواجهه همراه با خصومت و دشمني با شخصيت دشوار، اين برداشت را براي او تداعي خواهد کرد که برخورد خصومت آميز ما، براي تلافي و يا تنبه او بوده است و در اين صورت است که او از خود واکنش منفي نشان خواهد داد.
توجه داشته باشيم پيشنهادي که براي برخورد و مواجهه با شخصيت هاي دشوار، مطرح گرديد، بدين معنا نيست که در مواجهه با شخصيت هاي دشوار، هيچ هيجاني از خود نشان ندهيم بلکه شيوه مورد نظر براي برخورد با شخصيت هاي دشوار به اين امر اشاره دارد که در برخورد با اين گونه افراد، حالت عدم رضايت، دلخوري، تاسف و خشم کنترل شده را از خود نشان دهيم تا آنها را به اصلاح رفتارهاي منفي خود واداريم.
4- برخوردي مرتبط با رفتار شغلي
سعي کنيم به جاي آنکه به احساسات، نگرش ها يا ارزش هاي شخصيت هاي دشوار حمله کنيم، مرتبط با رفتار شغلي با آنها برخورد کنيم؛ يعني رفتار غيرسازنده و اثرات منفي مرتبط با رفتار دشوار فرد مورد نظر را مورد توجه قرار دهيم و رفتار ناسودمند يا دشوار را برحسب آثار و عوارض آن در عمل مورد توجه قرار دهيم. بنابراين توصيه مي شود در مواجهه با شخصيت هاي دشوار، آنها را براي حل مشکلي که در اثر رفتار دشوار آنها به وجود آمده است، فرا بخوانيم و در رابطه با عوارض و نتايج رفتار دشوار او، در کار صحبت کنيم و براي حل و فصل اين نتايج و عوارض اين شخصيت هاي دشوار را به تغيير رفتار و اصلاح آن، تشويق نماييم.
5- برخورد سنجيده
زماني که مي کنيم با شخصيت هاي دشوار برخورد نماييم، بايد با قاطعيت رفتار کرد و سنجيده برخورد نماييم، چرا که در غير اين صورت، ساده تر آن است که برخورد نکنيم و از مشکل اجتناب کنيم. اگر برخورد يا مواجهه سنجيده انجام گيرد، در اين صورت احتمال اينکه مشکل حل شود، بيشتر است.
توجه داشته باشيم که اگر با شخصيت هاي دشوار، برخورد سنجيده نداشته باشيم، موقعيت مشکل سازي که اين گونه افراد به وجود آورده اند، ادامه خواهد داشت و آنها به اين نتيجه خواهند رسيد که تحمل اين موقعيت دشوار براي ما قابل تحمل است و به همين دليل به رفتار منفي خود ادامه خواهند داد.
توصيه مي شود براي برخورد سنجيده و قاطع با شخصيت هاي دشوار، دقت کافي در به کاربردن واژه ها داشته باشيد و گاهاً با نشان دادن سنجيدگي يا مراقبت از طريق صميميتي که در صداي خود نشان مي دهيد، به اهداف خود دست يابيم.
سخن پاياني: توجه داشته باشيم که اعمال و رفتار شخصيت هاي دشوار را به شيوه اي حرفه اي، و نه شخصي مورد توجه قرار دهيم. به اين معنا که اين نکته را در نظر بگيريم که افراد دشوار لزوما ما را به عنوان هدفي در نظر نمي گيرند که بايد چنين هدفي را به چنگ آورند، بلکه ممکن است افراد دشوار در تلاش جهت به دست آوردن آنچه مي خواهند، ما را به عنوان يک مانع يا نخستين گام براي عبورتلقي کنند و رفتارهاي منفي و ناشايست از خود نشان دهند بنابراين توصيه مي شود، ياد بگيريم اهانتها، بي اعتنايي ها و ضربه هايي که از پشت بر ما وارد مي شود، را به شيوه اي حرفه اي و نه شخصي، تحمل کنيم و با اعمال پيشنهاداتي که در برخورد با شخصيت هاي دشوار، مطرح شد، رفتار اثربخش با شخصيت هاي دشوار و مشکل ساز داشته باشيم تا خود را از فشار رواني و استرس هاي موجود در محيط کار دور سازيم.
Hits: 0
